همه ما با افراد فضول و سوالات آنها روبرو هستیم؛ شاید در حین گفتگوی کوتاه با یکی از آشنایان، ناخواسته با سوالی روبرو شوید که ترجیح می دهید در مورد آن صحبت نکنید و ترجیح می‌دهید آن را برای خود نگه دارید و احساس می‌کنید که این موضوع به کسی ربطی ندارد.
در این مقاله از روانکده قصد داریم به شما بیاموزیم که چگونه با افراد فضول که به قلمرو شما نفوذ می‌کنند برخورد کنید.
تفاوت کنجکاو با فضول چیست؟
کنجکاوی با هدف یادگیری چیزی انجام می‌شود و در سخنرانی‌های TED این جمله زیاد تکرار می‌شود که: “کنجکاوی فیتیله شمع یادگیری است!”؛ اما فرد فضول به مسائلی که به او مربوط نیست علاقمند است و با فهمیدن مسائل، درگیری‌ها و رازهای شخصی دیگران شارژ می‌شود.
چه سؤالی فضولی محسوب می‌شود؟
آیا چیزی به نام سؤال فضولی وجود دارد؟ دو نفر می توانند در مورد یک سؤال احساس متفاوتی داشته باشند. اگر بیکار باشید ممکن است حوصله پاسخ دادن به سؤال «چه کار می کنی» را نداشته باشید؛ اما اگر شغل مورد علاقه خود را داشته باشید، احتمالاً از صحبت کردن در مورد آن خوشحال خواهید شد. بنابراین نظر هر فرد در مورد یک سؤال ممکن است به موقعیت اجتماعی یا حتی اینکه چه کسی سؤال را می پرسد بستگی داشته باشد. به عنوان مثال؛ ممکن است از پاسخ دادن به یک سؤال از نظر اجتماعی راضی باشید، اما در محیط کار احساس نارضایتی کنید.
مطلب مرتبط: آشنایی با دلایل ترس از نه شنیدن
کدامیک از سؤالات زیر به نظر شما فضولی است؟
- کجا زندگی می کنید؟
- شماره تلفن شما چنده؟
- شما كجا كار مي كنيد؟
- رئیس شما چگونه است؟
- آیا در رابطه ای هستید؟
- آیا ازدواج کرده اید؟
- بچه دارید؟
- آیا شما صاحب خانه خود هستید؟
- چه قدر حقوق می‌گیرید؟
- شما چند سال دارید؟
- آیا به خدا اعتقاد دارید؟
چگونه با فرد فضول برخورد کنیم؟
ممکن است افرادی تصور کنند حق کسب اطلاعات شخصی در مورد خویشاوندان خود دارند؛ اما ممکن است سوالات آنها مورد قبول شما قرار نگیرند؛ یا این افراد ممکن است حق داشته باشند از شما سؤال کنند، اما ممکن است شما تمایلی به ارائه پاسخ نداشته باشید.
زمانی که فرد فضول وارد قلمرویی می‌شود که بیش از حد شخصی به نظر می‌رسد؛ ممکن است از خود عصبانی و از شخص “فضول” دلخور شوید، با یک پاسخ تهاجمی متداول (سرت به کار خودت باشه) به سوال او پاسخ دهید یا خود را موظف به توضیح بدانید!
در واقع گاهی با اینکه می دانید عاقلانه نیست به سوالات فرد فضول پاسخ دهید؛ ممکن است از خجالت، تعجب، غافلگیر شدن، ترس از طرد شدن، ناتوانی در نه گفتن یا اینکه نمی خواهید توهین کنید یا بی ادب به نظر برسید؛ به او پاسخ می‌دهید.
البته زمانی که حریم خصوصی خود را تعیین می‌کنید؛ پاسخ شما به سوالات فرد فضول چنین خواهد بود: “ممنون که پرسیدید؛ ترجیح می‌دهم وارد آن نشوم و اگر به آن احترام بگذارید سپاسگزار خواهم بود.”
یادگیری نحوه تعیین حد و مرز در روابط خود می تواند در این مورد بسیار کمک کننده باشد باشد؛ همچنین با تقویت اعتماد به نفس و یادگیری رفتار قاطعانه با دیگران می‌توانید با افراد فضول بدون توهین و قاطعانه‌تر برخورد کنید و در مقابل فشارها سر فرود نیاورید. در ادامه 9 راه برای برخورد با افراد فضول که به مرزهای شما نفوذ می کنند آورده شده است:
- تصمیم بگیرید که چه سؤالاتی فضولی است
سوال کننده ممکن است در ذهنش قصد بدی نداشته باشد و فقط یک سوال معمولی بپرسد. ممکن است شما فقط احساس ناراحتی کنید؛ چون به چیزی در زندگی شما مربوط می شود که در مورد آن حساس هستید. این احساس ناراحتی و تهاجم ممکن است به شما کمک کند تا برخی از ناامنی ها و نگرانی های شخصی خود را درک کنید.
- بداخلاق نباشید
سعی کنید از پاسخ های تقابلی خودداری کنید؛ اگر احساس می‌کنید نیاز است که به او پاسخ دهید؛ به جای جملاتی مثل: “چطور جرأت می کنی از من بپرسی…” اینچنین پاسخ دهید:”پس زندگی … شما چگونه است؟”
- از عبارات حاوی “من” استفاده کنید
مطلب مرتبط: چگونه اعتماد به نفس خود را افزایش دهیم؟
بیشتر بخوانید:
آشنایی با دلایل ترس از نه شنیدن
جملاتی مانند «من در مورد مسائل شخصی در محل کار صحبت نمی‌کنم» مسئولیت احساس ما در مورد سؤال را بر عهده می‌گیرد. از آنجایی که هر یک از ما احساس متفاوتی در مورد اینکه آیا یک سوال فضولی است یا نه؛ داریم این رویکرد مؤدبانه و محترمانه است.
- در صورت لزوم اطلاعات بیشتری کسب کنید
با پرسش‌هایی مثل “من علاقه مندم بدانم چرا می پرسی؟”، “چگونه در مورد آن شنیدی؟” و تحلیل جواب فرد؛ می توانید تصمیم بگیرید که آیا می خواهید به سؤالات او پاسخ دهید یا نه.
- آن را به شوخی تبدیل کنید
گاهی اوقات کمی طنز ملایم کافی است؛ مثلا در جواب «چند سالته؟» بگویید «احساس می کنم جوان هستم» یا «یادم نیست!»
- روشی اجتماعی و قابل قبول برای پاسخ دادن به سؤالات رایج تمرین کنید
اگر به طور مکرر سؤال مشابهی را دریافت می کنید؛ وقت بگذارید و پاسخی برای استفاده پیدا کنید که به شما کمک می کند از هر چیزی که باعث ناراحتی‌تان می شود دور بمانید.
- احساسات و ناراحتی خود را بیان کنید
شاید از نظر اجتماعی قابل قبول به نظر نرسد که به کسی بفهمانید که احساس تجاوز کرده اید؛ اما واقعیت این است که با اعلام خواسته‌ها و حریم خود؛ به سؤال کننده و خودتان لطف می کنید.
از آنجایی که برخی ممکن است متوجه نباشند که یک سؤال بیش از حد شخصی است؛ به میل شما برای دوری از این سؤالات احترام می گذارند و از صداقت شما در برقراری ارتباط با این موضوع قدردانی می کنند.
- درک کنید که برخی از افراد راه دیگری برای تعامل بلد نیستند
برخی از افراد نمی توانند صحبت نکنند. حتما به بعضی از آرایشگران و دستیاران دندانپزشکی برخورده‌اید که به طور مکرر از مشتریان یا بیماران خود سؤال می کنند؛ زیرا آنها راه دیگری برای تعامل نمی دانند.
لازم نیست مجبور شوید که به صحبت های آنها گوش دهید؛ می‌توانید از طریق نشانه های غیرکلامی به آنها بفهمانید که شما آرامش و سکوت را ترجیح می دهید.
مطلب مرتبط: چه تفاوتی بین کوچینگ با مشاوره و منتورینگ وجود دارد
- موضوع را عوض کنید
به جای فریب، موضوع را عوض کنید. ممکن است سوال کننده خوشحال نشود؛ اما اگر احساس می کنید که سوالات خیلی شخصی هستند موضوع را تغییر دهید.
برای مثال اگر در یک گردهمایی اجتماعی هستید؛ راهی برای رفتن به طرف شخص دیگری بیابید یا فرد دیگری را که در نزدیکی شماست است درگیر مکالمه کنید و سپس به مکالمه با او به طور مجزا ادامه دهید.
کلام آخر
در این مطلب آموختید که با تعیین حد و مرزهایی برای مکالمات خود با دیگران، اعتماد به نفس و وفاداری به خودمان می‌توانیم گفت‌و‌گوها و پرس‌و‌جوهای خود و طرف مقابلمان را طوری مدیریت کنیم که به قلمرو او و ما تجاوزی صورت نگیرد و روابط بهتر و امن‌تری داشته باشیم.
دیدگاهتان را بنویسید