احتمالا به دفعات زیاد واژه عزت نفس به گوشتان خورده است و با مفهوم دقیق آن آشنا نیستید و یا می خواهید بدانید که آیا عزت نفس همان اعتماد به نفس است یا خیر. همچین برخی از شما می خواهید با راهکار هایی که عزت نفس را بالا می برند آشنا شوید. در طول این مقاله به تعریف دقیقی از عزت نفس پرداخته و تفاوت های بین عزت نفس و اعتماد به نفس را بیان خواهیم کرد. برای تقویت عزت نفس نه تنها باید بدانیم که چه کارهایی عزت نفس را تقویت می‌کنند، بلکه نیاز است بدانیم چه کارهایی عزت نفس را تخریب می‌کنند. بنابراین در ادامه مقاله عوامل موثر بر کاهش و افزایش عزت نفس را بررسی خواهیم کرد.
فهرست مطالب
تعریف درست عزت نفس
عزت نفس احساسی است که فرد نسبت به خودش دارد. در واقع باور و اندیشه ای که هر فرد درباره خودش دارد عزت نفس او را تعریف می کند. هیچ چیز مهم‌تر از این نیست که درباره‌ی خودتان چه احساس و اندیشه ای دارید. این روزها کمبود عزت نفس در اکثر افراد مشاهد می شود و می توان گفت به ندرت می توان فردی را پیدا کرد که خودش را دوست داشته باشد. اگر خودتان را دوست داشته باشید می توانید به عنوان یک فرد با عزت نفس بالا از زندگی لذت ببرید. البته برای همه پیش می آید که در بعضی موقعیت ها احساس خوبی نسبت به خود نداشته باشیم و عزت نفس مان را از دست بدهیم، اما وقتی که عزت نفس پایین، به یک مشکل بلندمدت تبدیل شود، به مرور آثار مخربی در زندگی و سلامت روانی ما خواهد گذاشت. اما نگران نباشید، چون در هر بازه ای از زندگی متوجه شوید که عزت نفس پایینی دارید، می توایند با ایجاد تغییراتی در دید و نگرشتان به خود، آثار مخرب ناشی از عزت نفس پایین را کاهش دهید.
تفاوت عزت نفس و اعتماد به نفس
عزت نفس و اعتماد به نفس دو واژه مشابه هستند اما یکسان نیستند، در واقع عزت نفس و اعتماد به نفس مکمل هم هستند. اعتماد به نفس، باور واعتماد به توانایی خود برای موفقیت در کارها و چالش هایی که در آنها مهارت داریم، می باشد. همچین باید بدانیم که عزت نفس یک مفهوم کلی است، یا خودتان را دوست دارید و یا ندارید. اما اعتماد به نفس یک مفهوم چند بخشی است و امکان دارد در بعضی از بخش های زندگی اعتماد به نفس داشته باشید، نه در کل بخش های زندگی. به عنوان مثال ممکن است فردی در طراحی لباس اعتماد به نفس داشته باشد اما در حسابداری اعتماد به نفس و دانشی نداشته باشد. با توجه به متفاوت بودن عزت نفس و اعتماد به نفس، تنها زمانی از درون احساس رضایت و موفقیت می کنیم که با واقع گرا باشیم و نقاط ضعف و قوت خود را بشناسیم و بتوانیم در زمینه هایی که برایمان ارزشمند هستند، با چالش های پیش رو به صورت عالی مقابله نماییم.
چه عواملی عزت نفس را کاهش می دهند؟
عزت نفس یک ویژگی ذاتی است که از سنین کودکی نمودهای کم یا زیاد بودن آن در افراد قابل مشاهده است. اما باید بدانیم که به صورت علمی ثابت شده که برخی عوامل هستند که می توانند بر میزان عزت نفس درونی مان تاثیر منفی بگذارند:
- معلمان، دوستان، خواهرها و برادرها، والدین، محیط پیرامون و حتی رسانه‌ها عواملی هستند که می توانند روی میزان عزت نفس اثرگذار باشند. آنها پیام‌های مثبت و منفی زیادی به ما منتقل می‌کنند. پیام هایی که می توانند به ما القا کنند که به اندازه کافی خوب نیستم یا بالعکس پیام های آنها می تواند حس دوست داشتنی بودن را در وجود ما القا نماید.
- بعضا برآورده کردن انتظاراتی که دیگران از ما دارند یا حتی انتظاراتی که خودمان از خود داریم،سخت است و بر روی عزت نفسمان تاثیر می گذارد.
- استرس ها و اتفاقات سخت زندگی، مانند بیماری‌های سخت یا از دست دادن عزیزانمان، ممکن است تاثیر منفی بر عزت نفسمان داشته باشد.
مطالب مرتبط: افزایش اعتماد بنفس در زنان
بیشتر بخوانید:
چطور عزت نفس دانش آموزان را افزایش دهیم؟
نشانه های عزت نفس پایین
داشتن عزت نفس پایین در قالب رفتارها و عملکردهایی در زندگی به وضوح نمایان می شود که شاید خیلی از شما متوجه نباشید که این واکنش ها و اعمال نمود عزت نفس پایین هستند. نمونه هایی از آنها را برای ملموس بودن موضوع بیان می کنیم:
- عزت نفس پایین و باور درونی به این که دوست داشتنی نیستید، باعث می شود رفتارهایی از خود نشان دهید که درستی این تفکر را ثابت می کنند.
- اگر عزت نفس پایینی داشته باشید، ممکن است از قرار گرفتن در موقعیت های چالش برانگیز و جدید خودداری کنید و در نتیجه فرصت های زیادی را در زندگی از دست خواهید داد.
- افرادی که عزت نفس پایینی دارند به مرور در زندگی، سلامت روانی خود را از دست داده و دچار اضطراب و افسردگی و درگیری با عادت های مخربی مثل اعتیاد یا مصرف سیگار خواهند شد.
- افراد بدون عزت نفس بر این باورند که چیزی برای ارائه ندارند و خود را فردی بی مصرف می دانند.
- این افراد خشم سرکوب شده دارند و در مواجهه با موارد کم اهمیت خیلی زود عصبانی می شوند.
چگونه عزت نفسمان را افزایش دهیم
برای رسیدن به عزت نفس و خودباوری بالا، باید خودتان را باور کنید! باید به این باور برسیم که برای موفقیت در زندگی باید به خودمان ایمان داشته باشیم، در این صورت می توانیم هر کاری را انجام دهیم. البته به این سادگی نیست که تنها با باور به ارزشمندی درونی،هر چیزی را از آن خود کرد. اما در کل افرادی که از عزت نفس بالایی برخوردارند و خودشان را همانطور که هستند پذیرفته اند، نسبت به افرادی که عزت نفس پایینی دارند، احتمال رسیدن به موفقیت در زندگی برای آنها محتمل تر است. برای داشتن عزت نفس بالا راهکار هایی جود دارد که 12 مورد از مفید ترین آنها عبارتند از:
- باید باورهای منفی‌ای که در مورد خودتان دارید را شناسایی کنید و برای حذف آنها بکوشید
- 10 نقطه قوت و ضعف خودتان را یادداشت کنید تا بتوانید آنها را بپذیرید
- اهدافی کوچک و قابل دسترس برای خودتان تعیین کنید و با رسیدن به هر هدف آن را تیک بزنید
- هر روز 30 دقیقه به کارهای مورد علاقه خود اختصاص دهید
- از کمال گرایی دست بردارید و قبول کنید هیچ کس کامل و بی نقص نیست
- هیچوقت خودتان را حتی به شوخی تحقیر نکنید
- افکار منفی و حس گناهکار بودن را از خودتان دور کنید
- با خودتان مهربان باشید و برای خود دلسوزی کنید و از خود مراقبت کنید
- احساساتتان را به زبان بیاورید و از دیگران کمک بگیرید
- با افرادی که خودشان را دوست دارند معاشرت کنید
- در مسیر هدفی که برای زندگیتان مشخص کرده اید، خود حرکت کنید
- در مورد خودتان مثبت فکر کنید
مطالب مرتبط: دو مورد از راههای تقویت عزت نفس
کلام آخر
بالا بردن عزت نفس به یکباره انجام نمی شوند و فرآیندی است که در طول زندگی باید مستمر و دائما آن رادنبال کنید، بنابرین در تمام مراحل زندگی به حرکت و رشد در مسیر هدفتان ادامه دهید و صبور باشید، گاهی ممکن است که از این مسیر کمی فاصله بگیرید، در این مواقع نا امید نشوید و دوباره از اول با قدرت بیشتری شروع کنید و به یاد داشته باشید که شما شایسته زندگی موفق و شاد هستید. اگر در این مسیر پر پیچ و خم نیاز به کمک داشتید می توانید از روانکده مشاوره بگیرید.
دیدگاهتان را بنویسید