آیا کودکان شما به راحتی می توانند انتقاد را بپذیرند؟ آیا آنها می توانند با آرامش و ذهنی باز بازخورد دریافت کنند؟ یا اینکه با مورد انتقاد قرار گرفتن حساس می شوند و حالت تدافعی می‌گیرند؟
با توجه به اینکه انتقاد پذیر بودن برای رشد کودک و تعامل او با اطرافیان بسیار حیاتی است؛ مهم است که در مورد نحوه ارائه انتقاد سازنده و همچنین نحوه دریافت انتقاد کودک خود را راهنمایی کنید. مطالعه این مقاله از روانکده به والدین کمک می‌کند کودکان انتقاد پذیری پرورش دهند.
مطلب مرتبط:
اثرات طولانی مدت تنبیه بدنی بر روی کودکان
چگونه به کودک بیاموزیم که نقد سازنده چیست؟
اغلب اوقات کودکان برای درک کامل موضوعات به توضیح نیاز دارند و والدین با صرف زمان برای توضیح دادن آنها به فرزندشان، به او اجازه می‌دهند که احساس کند قادر به درک موضوعات است؛ بنابراین برای فرزندتان توضیح دهید که انتقاد مهم است؛ زیرا به او امکان می دهد از دیگران بیاموزند و خود را بهبود بخشد.
ارتباط باز و منظم با فرزندتان بهترین راه برای کمک به او در تشخیص تفاوت بین انتقاد سازنده و انتقاد منفی است. وقتی انتقاد از طرف کسی باشد که از کودک مراقبت می کند راحت تر قابل بررسی و پذیرش است؛ چون کلمات محبت آمیز و دلسوزنه والدین برای کودک تضمین می کند که انتقاد از جایی است که دوستش دارد.
آموزش زودهنگام انتقاد پذیری می تواند به کودکان کمک کند تا یاد بگیرند که با بازخوردها به شیوه ای سالم کنار بیایند. هنگامی که کودکان مرتکب اشتباه می شوند شما باید بدون اینکه عزت نفس آنها را کاهش دهید یا بین خودتان و او خود فاصله ایجاد کنید؛ پیشنهادات معناداری برای اصلاح یا تغییر جهت آنها ارائه کنید. از کودکان به گونه ای انتقاد نکنید که احساس بدی در آنها ایجاد شود؛ بلکه به آنها کمک کنید تا پیامدهای طبیعی زندگی را ببینند و مثال‌های متناسب با سن‌شان را ارائه دهید.
مطلب مرتبط:
بهبود مهارت های ارتباطی کودکان
- مرز بین انتقاد سازنده و انتقاد منفی را رعایت کنید
کودکان نیازمند تأیید والدین خود هستند؛ وقتی والدین علنا انتقاد کنند، بچه ها فکر می کنند مایوس کننده هستند و احساس شکست می کنند و ممکن است از تغییر یا اصلاح اشتباهات خود امتناع کنند. به یاد داشته باشید ابراز انتقاد بدون بخش “سازنده” هیچ نتیجه ای ندارد.
انتقاد به صورت راهنمایی و آموزش همراه با ارائه مثال و نکات یا اطلاعات هوشمندانه به طور سازنده این پیام را به کودک می فرستد که به او اهمیت می دهید و می خواهید به موفقیت او کمک کنید.
- تجربه گاهی بهترین معلم است
مگر در مواقعی که ممکن است نتایج فاجعه باری ایجاد شوند؛ گاهی اوقات بهتر است به کودک اجازه دهید خودش مسائل را بفهمد و از طریق تجربه یاد بگیرد؛ به جای اینکه قدم به قدم به او بگویید چه کاری باید انجام دهد یا نباید انجام دهد.
- انتقاد باید تشویق کننده، مفید و به موقع باشد
هنگامی که به کودکان انتقادات سازنده ای در مورد کار، رفتار یا تلاش ارائه می دهید؛ حتی با وجود ناامیدی یا عصبانیت از فرزندتان، از به کار بردن زبان تحقیرآمیز، استفاده از لحن صدای عصبانی یا ناامید، یا مسخره کردن اشتباهات او خودداری کنید.
- هرگز به کودک برچسب نزنید؛ حتی به شوخی
هرگز وقتی کودک مرتباً دچار اشتباه می‌شود یا وقتی در امتحانی شکست می‌خورد؛ او را با اسامی خاصی مورد خطاب قرار ندهید.
مطلب مرتبط:
- هرگز در حضور دیگران آشکارا از کودکان انتقاد نکنید
پذیرش انتقاد، حتی انتقاد سازنده زمانی که مخاطبان دیگری در صحنه حضور دارند؛ بسیار سخت و آزاردهنده است؛ بنابراین در زمان و مکان مناسب انتقاد خود را مطرح کنید.
- انتقاد سازنده برای آینده است نه گذشته
در موقع ارائه بازخوردها به اشتباهات گذشته فرزندتان فکر نکنید و برای فرزندتان روشن کنید که پیشنهادات و انتقادات سازنده ای که ارائه می کنید؛ برای این است که دفعه بعد بتواند بهتر عمل کند.
مطلب مرتبط:
چگونه به فرزندان خود بیاموزیم که انتقاد پذیر باشند؟
شما به عنوان والدین می خواهید از کودک خود در برابر آسیب دیدن احساساتش در هر زمان محافظت کنید و به همین دلیل انتقاد کرن از فرزند و آموزش دادن انتقاد پذیری به او کار آسانی نیست. اما واقعیت این است که انتقاد پذیری بخش مهمی از زندگی است و با آموزش زودهنگام به کودکان می توانید آنها را نه تنها برای پذیرش انتقاد سازنده، بلکه برای روش صحیح ارائه انتقاد نیز آماده کنید.
در کنار تشویق تلاش‌ها و موفقیت‌های فرزندتان، مهم است که وقتی اشتباه می کند آنها را اصلاح کنید. بسیار ضروری است که کودکان از سنین پایین بیاموزند که همیشه حق با آنها نیست. اما چون بچه ها با اشتباه کردن یاد می گیرند؛ انتقاد کردن به روش نادرست فقط روند یادگیری فرزند شما را تضعیف می کند.
بهترین راه برای آموختن شیوه صحیح انتقاد کردن و انتقاد پذیری به کودک این است که به عنوان والدین او فردی انتقاد پذیر باشید؛ فرزندتان با الگوبرداری از رفتار شما این مهارت‌ها را می‌آموزد. همزمان با بزرگ شدن فرزندتان در مسائل روزانه از او بخواهید بازخورد بدهد. شما با رعایت نکات زیر می‌توانید فرزند خود را انتقاد پذیر پرورش دهید:
- با آرامش و ذهنی باز و کنجکاو به بازخورد فرزندتان گوش دهید تا کودک انتقاد غیرتدافعی را الگوبرداری کند و یاد بگیرد که باید کاملا انتقادهایی که از او می‌شود را درک کند.
- اگر به جای رفتار شما شخصیت‌تان را مورد انتقاد قرار داد، به آرامی او را اصلاح کنید و به او بیاموزید که انتقاد همیشه باید در مورد اعمال یا گفتار باشد؛ نه در مورد شخصیت و کلیت یک فرد.
- بعد از شنیدن نظرات و انتقادات فرزندتان از نظرات او قدردانی کنید و زمانی را صرف فکر کردن و تصمیم گیری در مورد نظرات او کنید.
- بعد از یک یا دو روز، گفتگو را دوباره مرور کنید و به فرزندتان بگویید که چه تصمیمی گرفته اید و کدام بخش را پذیرفته و کدام را رد می‌کنید.
مطلب مرتبط:
راه های افزایش اعتماد به نفس در کودکان
فرزند شما به کمک شما نیاز دارد تا یاد بگیرد که چگونه هر بازخوردی را که دریافت می‌کند؛ بسنجد و اندازه‌گیری کند، تا بتواند نحوه انجام آن را بیاموزد. هدف این است که کودک یاد بگیرد انتقاد سازنده فرصتی برای رشد و توانمندسازی فردی برای تغییر و بهتر شدن است تا بتواند بدون اینکه آسیب عاطفی ببینند یا دیواری از حالت دفاعی ایجاد کند؛ انتقادات را بپذیرد و مدیریت کند.
پذیرش انتقاد سازنده مهارتی است که هر فرد با تمرین و شفقت می تواند آن را توسعه دهد و بچه ها به مرور و با تمرین آن را یاد می گیرند.
مطلب مرتبط:
روش های افزایش عزت نفس در کودکان و نوجوانان
کلام آخر
در این مطلب آموختید که والدین نقش بسیار مهمی در آموزش انتقاد پذیری کودکان دارند و فرزندان والدین انتقادپذیر این الگو را در زندگی خود به کار می‌گیرند. خانواده، دوستان، معلم و مربی با رعایت اصول انتقاد سازنده می‌توانند به انتقاد پذیری کودک کمک کنند.
دیدگاهتان را بنویسید