پارانویا یک اختلال روانی است که با شک و ترس از تعقیب و یا تعرض افراد به همراه می آید. درمان پارانویا بسته به شدت و جنس اختلال ممکن است شامل مشاوره، درمان دارویی، یا ترکیبی از این دو باشد. در این مقاله از وب سایت روانکده به بررسی بارزترین و شایع‌ترین درمان‌های پارانویا می پردازیم.
علائم و نشانه های اختلال شخصیت پارانویید چیست؟
اختلال شخصیت پارانوئید یکی از انواع اختلالات شخصیتی است که با افکار و تصورات پارانوئیدالواقعی، مظنون بودن به دیگران، شک و تردید پایدار و ناراحتی روزمره همراه است. برخلاف افرادی که در شرایط خاصی به اینگونه وسواس مبتلا می شوند، افراد مبتلا به این اختلال شخصیتی، بدون دلیل آشکار، به دیگران مشکوک می‌شوند و این اعتقاد را دارند که دیگران به ترتیبی که باید نیستند و در حال تلاش برای ضرر رساندن به خود هستند.
این افراد بیشتر دچار احساسات منفی و نگرانی مداوم هستند که می تواند به ترس از بیماری هایی که وجود ندارند، عذاب وجدان، وضعیت های اجتماعی یا مالی نامناسب، اشخاص نامطلوب و یا شرایط کاری و زندگی منجر شود.
مطلب مرتبط : اختلال شخصیت پارانوئید
بعضی از علائم و نشانه هایی که می توانند باعث تشخیص اختلال شخصیت پارانوئید شوند عبارتند از:
- مشکوک بودن به دیگران و عدم اعتماد به آن ها
- افکار پارانوئیدالواقعی، مانند اعتقاد به نفوذ بدون دلیل دیگران در زندگی‌شان، توطئه هایی علیه خودشان یا دیگران و یا اعتقاد به تاثیر مستقیم دیگران بر افکار و احساسات خودشان
- سطح بالایی از محافظت از خود و عدم پذیرش اشتباهات و خطاها
- تمایل به مشاهده چیزهایی که در واقع وجود ندارد
- اضطراب و نگرانی مداوم درباره بروز خطرات
- عدم توانایی در شناسایی احساسات و…
علت بروز اختلال شخصیت پارانوئید در افراد چیست؟
در حالت کلی، علت بروز اختلال شخصیت پارانوئید هنوز به طور کامل مشخص نشده است. اما برخی عوامل می‌توانند به بروز این اختلال شخصیتی کمک کنند. به طور کلی، مطالعات نشان می دهند که عوامل ژنتیکی، محیطی و روانشناختی می توانند در بروز این اختلال نقش داشته باشند.
عوامل ژنتیکی : به نظر می رسد بیمارانی که خانواده‌ای دارند که در آن افرادی با اختلال پارانوئید وجود دارند، احتمال بروز این اختلال در آن ها بیشتر است. همچنین تحقیقات نشان داده است که ژنتیک ممکن است نقشی در بروز این اختلال داشته باشد.
عوامل محیطی : بعضی عوامل محیطی نیز می توانند در بروز این اختلال شخصیتی نقش داشته باشند. برخی مطالعات نشان داده اند که مصرف مواد مخدر مانند کوکائین و آمفتامین‌ها می تواند این اختلال شخصیتی را تشدید کند. همچنین تجربه ترسناک یا استرس های شدید نیز می توانند به بروز این اختلال شخصیتی کمک کنند.
عوامل روانشناختی : برخی از عوامل روانشناختی می توانند به بروز این اختلال شخصیتی کمک کنند، مانند تجربه ی ترسناک در زمان کودکی، بیماری های روانی دیگری مانند افسردگی، اضطراب و استرس، تجربه آسیب های روحی یا جسمی و از دست دادن کسی .
با توجه به مواردی که بالا گفته شد، علت بروز اختلال شخصیت پارانوئید هنوز به طور کامل مشخص نشده است و به طور کلی ممکن است توسط عوامل ژنتیکی، فرهنگی، محیطی و هورمونی تحت تأثیر قرار گیرد.
برخی از مطالعات نشان داده اند که افرادی که تجربه آسیب روانی، فشار روحی و اضطراب را تجربه کرده‌اند، در معرض بیشتری برای بروز اختلال شخصیت پارانوئید قرار دارند. علاوه بر این، مصرف مواد مخدر و الکل نیز به عنوان یکی از عوامل افزایش خطر بروز این اختلال شناخته شده است. در برخی موارد، این اختلال نیز به صورت مرتبط با بیماری‌های مغزی و گاهی اوقات در اثر آسیب مغزی ناشی از صدمات مختلف می تواند بروز کند.
مطلب مرتبط : برسی آزمون پارانویا
بیشتر بخوانید:
با افراد فضول چطور برخورد کنیم؟
روش های درمان اختلال شخصیت پارانوئید
درمان اختلال شخصیت پارانوئید شامل رویکردهای دارویی و روان درمانی است. با توجه به شدت علائم، می توان یک یا چند نوع درمان را تجربه کرد. در ادامه، به برخی از روش های درمانی برای این اختلال می پردازیم .
درمان دارویی : داروهای ضد روانپریشی، آرام بخش ها و داروهای ضدافسردگی می توانند در کاهش علائم اختلال شخصیت پارانوئید موثر باشند. در صورت مصرف این داروها، بهتر است تحت نظر پزشک باشید . تا بتوانید از عوارض آن ها جلوگیری کنید.
انتخاب دارو و دوز مورد نیاز توسط پزشک تعیین می‌شود و معمولاً شامل داروهای ضدافسردگی، ضداضطراب، آنتی پسیکوتیک و استفاده از مهارکننده‌های گیرنده ی دوپامین مانند کلوزاپین است.
روان درمانی : در این روش، افراد با کمک روانشناس به درک و شناخت خود و عواطف خود می رسند و رفتارهای غیرمنطقی خود را شناسایی و درمان می کنند. روان درمانی شامل روش های مختلفی مانند روش شناختی رفتاری، رواندرمانی مدرن و روش های تحلیل رفتاری است.
درمان‌های روان شناختی نیز می تواند به عنوان یکی از روش‌های درمانی اختلال شخصیت پارانوئید مورد استفاده قرار گیرد. روش‌های درمانی شامل روان درمانی شناختی، روان درمانی رفتاری، درمان گروهی و خانواده محور می باشد. در این روش‌ها، فرد برای شناخت درستی از روند تفکر خود و اعتماد به نفس بیشتر به کمک روانشناس خود می‌تواند کمک بگیرد.
رویارویی با ترس و نگرانی : این روش درمانی مبتنی بر شناخت ترس و نگرانی های فرد است و برای کاهش شدت علائم پارانویا کاربرد دارد. در این روش، فرد با ترس و نگرانی های خود مواجه می شود و یاد می گیرد که با آنها برخورد کند.
درمان خانواده محور : در این روش، خانواده به عنوان یک واحد ، مورد بررسی قرار می گیرد و درمان برای کل خانواده انجام می شود. در این روش، برای افراد خانواده آموزش داده می شود که چگونه با فردی که از اختلال شخصیت پارانوئید رنج می برد، برخورد کنند و به او در مسیر درمان کمک کنند.
مشاوره روانشناختی : مشاوره روان شناختی به عنوان یکی از اصلی‌ترین درمان‌های پارانویا، افراد را در درک و بهبود دادن روابط ، تغییر نگرش ناصحیح، پرداختن به علائم و نشانه های پارانویا و افزایش خودآگاهی کمک می‌کند. مشاوران درمانی با استفاده از روش‌های مختلفی مانند روان درمانی شناختی رفتاری، موضوع محور و یا چند محور، تلاش می کنند برای کمک به افراد در شناسایی و درک مسائل خود و درک روابط با دیگران. این روش می‌تواند بهبود قابل توجهی در افرادی که با پارانویا مبتلا هستند، ایجاد کند.
در کل، هیچ درمانی برای اختلال شخصیت پارانوئید به صورت کامل نمی‌تواند مشکل را حل کند، اما درمان صحیح و منظم می تواند کیفیت زندگی فرد را بهبود بخشد و به کنترل علایم اختلال کمک کند. لذا، بهترین روش برای درمان این اختلال، مشاوره با پزشک روانپزشک است که می تواند بهترین راه حل را برای شما تجویز کند.
سخن پایانی
در پایان، اختلال شخصیت پارانوئید یکی از اختلالات روانی جدی است که ممکن است برای فرد و افراد اطرافش باعث مشکلات جدی شود. درمان این اختلال اغلب نیاز به ترکیبی از درمان های دارویی و روانشناختی دارد و باید تحت نظارت پزشکان و متخصصین روانپزشکی انجام شود.
برای پیشگیری از بروز این اختلال، می توانید به سبک زندگی سالم و استفاده از روش‌های مدیریت استرس توجه کنید و در صورت بروز علائمی شبیه به اختلال شخصیت پارانوئید، بهتر است با پزشک خود مشورت کنید.
دیدگاهتان را بنویسید