تعریف کمال گرایی ؟

کمال گرایی واژه پیچیده ای است و بسیاری از افراد شناخت دقیقی از معنای آن ندارند و اغلب به دلیل نزدیک بودن به کلمه “کامل”؛ آن را مثبت معنی کنند و به کمال گرایی متمایل شوند.

اگر شما هم می خواهید بدانید که کمال گرایی خوب است یا بد؟ با این مطلب از روانکده همراه ما باشید؛ زیرا قصد داریم بررسی کنیم که چگونه کمال گرایی می تواند گاهی تأثیر منفی بر زندگی بگذارد.

کمال گرایی چیست؟

کمال گرایی به معنای تمایل به کامل و بی نقص بودن می باشد و فرد کمال گرا وسواس شدیدی برای بهترین بودن دارد و نمی تواند  کوچکترین نقصی را بپذیرد؛ لذا دائما روی نواقص خود تمرکز دارد و تلاش می کند فردی بی نقص باشد.

نشانه های کمال گرایی چیست؟

افراد کمال گرا ویژگی هایی در شخصیت و رفتار خود دارند که نشانه کمال طلبی آنهاست. 10 نشانه افراد کمالگرا عبارتند از:

• تفکر همه یا هیچ دارند (رویکرد صفر یا صدی)

افراد کمالگرا اهداف بزرگی را برای خود تعیین می کنند و سخت کار می کنند تا به آنها دست یابند؛ اما زمانی که اهداف آنها به طور کامل و ایده آل برآورده نشود احساس شکست می کنند و نمی توانند به دستاوردهای تقریبا کامل وخوب که به هدفشان نزدیک است؛ راضی باشند.

• به شدت انتقادی هستند

کمالگرایان مدام خود و دیگران را مورد انتقاد قرار می دهند و معمولا نه به دستاوردهای خود افتخار می کنند و نه از دستاوردهای دیگران حمایت می کنند! بلکه تمایل دارند روی اشتباهات و نقایص تمرکز کنند و بیشتر از دیگران اهل قضاوت کردن هستند.

• استرس و ترس دارند

کمال گرا ها تمایل زیادی برای رسیدن به هدف دارند اما همیشه ترس از رسیدن به چیزی کمتر از هدف بر آنها چیره است و استرس دارند که مبادا شکست بخورند.

• فقط روی نتایج تمرکز دارند

کمال گرایان فقط هدف را می بینند و به حدی نگران رسیدن به اهداف و اجتناب از شکست هستند که نمی توانند از تلاش و روند رشد خود لذت ببرند.

• استانداردهای غیرواقعی دارند

افراد کمال گرا اغلب اهداف غیرمعقول و دوراز دسترس برای خود تعیین می کنند که رسیدن به آنها بسیار دشوار می باشد.

• احساس افسردگی دارند

از آنجا که معمولا اوضاع آنطور که افراد کمال گرا انتظار دارند پیش نمی رود و انتظارات بالای آنها برآورده نمی شود؛ این افراد کمتر از دیگران خوشحال هستند و دائما در ناامیدی و احساسات منفی غوطه ور می شوند.

• از شکست می ترسند

ترس از شکست یکی از ویژگی های اصلی کمال گرایان می باشد؛ به طوری که شکست برای آنها یک چشم انداز بسیار هولناک می باشد. از طرفی چون آنها هر چیزی کمتر از حد کمال را شکست می بینند؛ شروع هر کار جدیدی برایشان دشوار است.

• کارها را به تعویق می اندازند

شاید بگویید کمال گرایی و صفت اهمال کاری در تناقض اند؛ اما کمالگرایان برای فرار از شکست اغلب نمی توانند کاری را شروع کنند و مستعد تعلل و به تعویق انداختن کارها هستند و به این ترتیب کارایی و بهره وری شان کم می شود.

• انتقادپذیر نیستند

بازخوردهای انتقادی برای کمالگرایان بسیار دردناک است و معمولا در مقابل انتقادهای سازنده نیز حالت تدافعی دارند.

بیشتر بخوانید: مقابله با بی خوابی

• عزت نفس و اعتماد به نفس پایینی دارند

افراد کمال گرا به شدت خود انتقاد هستند و چون روی نقاط ضعف خودشان تمرکز می کنند؛ احساس بی ارزشی و ناتوانی دارند و از عزت نفس و اعتماد به نفس پایین رنج می برند. رفتار کمالگرایان به گونه ای است که دیگران نیز از آنها دوری می کنند و اغلب تنها و منزوی هستند.

انواع کمال گرایی

کمال گرایی به دو دسته کمالگرایی سالم و کمالگرایی ناسالم تقسیم بندی می شود؛ در ادامه هر دو دسته را توضیح می دهیم:

کمال گرایی سالم یا مثبت: افرادی که کمالگرایی سالم دارند؛ برای اینکه کارها را به درست ترین شکل ممکن انجام دهند تلاش می کنند اما ارزش واقعی خود را در نتیجه آن کار نمی بینند.

کمال گرایی سالم می تواند فرد را به انجام بهترین خود سوق دهد و اغلب افراد موفق دنیا در این دسته از کمال طلبی قرار می گیرند.

کمال گرایی ناسالم یا منفی: افراد با کمال گرایی ناسالم همیشه در تلاش برای کنترل موقعیت ها یا افراد هستند و می خواهند مطمئن شوند که همه چیز بی عیب و نقص است. کمالگرایان منفی افرادی سخت گیر هستند و معمولا روابط با آنها بسیار پرتنش می باشد.

استرس ایجاد شده توسط این سطح از کمال گرایی می تواند منجر به احساس اضطراب شود و نتایجی مانند اعتماد به نفس پایین، اختلال در غذا خوردن، اختلالات خواب، و افسردگی و اضطراب روانی به دنبال دارد و بر کیفیت زندگی او تأثیر مخرب می گذارد.

جالب است بدانید اغلب کمال گرایی یک خصلت تمام بعدی نیست و ممکن است فرد در یک یا چند زمینه کمال گرا باشد. برای مثال ممکن است فرد دچار کمال گرایی در شغل، ظاهر، تحصیل، ثروت، رابطه، تفریح، رفتار، احساس یا کمال گرایی در تغذیه و… باشد.

چگونه کمال گرایی خود را کنترل کنیم؟

کمال گرا بودن بسیار چالش برانگیز است؛ زیرا کامل و بهترین بودن خیلی دشوار است. افراد کمال گرا هم خود را تحت فشار قرار می دهند و هم به اطرافیانشان آزار می رسانند؛ لذا بهتر است در سریع ترین زمان ممکن درمان شوند.

اگر برخی از نشانه های کمال گرایی را در خود می بینید ناامید نشوید؛ زیرا تشخیص کمال گرایی قدم بسیار مهمی برای شروع تغییر می باشد. حالا که متوجه تأثیرات منفی این تمایلات روی خودتان شدید، می‌توانید با تغییر نگرش و کاهش انتظاراتی که از خود و دیگران دارید؛ ویژگی کمال طلبی را در وجودتان تعدیل کنید و روش سالم تری برای زندگی انتخاب کنید که به شما اجازه می دهد با استرس کمتری اقدام کنید و به اهدفتان برسید.

کلام آخر

در این مقاله با انواع کمال گرایی و علائم آن آشنا شدید و اکنون می توانید با راهنمایی هایی که به شما دادیم این خصلت را در خود کنترل کنید و یا اگر در اطرافیانتان فردی به نوعی از کمال گرایی دچار بود می توانید ارتباط بهتر و کم چالش تری با او برقرار کنید.