رویکرد هیجان مدار (EFT) یک تکنیک درمانی است که با استفاده از ترکیبی از تکنیک های روانشناسی و الکتروفیزیولوژی به هدف کاهش احساسات منفی مانند استرس، اضطراب، ترس و افسردگی و افزایش احساسات مثبت مانند اعتماد به نفس، رضایت و آرامش، کار می کند. در ادامه با روانکده همراه باشید.
رویکرد هیجان مدار
در رویکرد هیجان مدار، با تمریناتی مانند ضربه زدن به نقاط خاصی از بدن، تکرار عبارات مثبت و تمرین تمرکز بر روی احساسات منفی، ارتباط مستقیم با سیستم عصبی ایجاد می شود تا احساسات منفی را کاهش داده و احساسات مثبت را تقویت کند.
این رویکرد برای درمان مشکلات روانی مختلف مانند اضطراب، فوبیا، PTSD، اعتیاد، افسردگی، درد مزمن و بیماری‌های جسمی مانند درد سر، درد معده و بیماری‌های قلبی-عروقی موثر است.
EFT به عنوان یکی از روش‌های مرتبط با روانشناسی انرژی مثبت (Positive Energy Psychology) در تلاش است تا به افراد در ترک الگوهای نامطلوب و تجربه احساسات مختلفی مانند نگرانی، اضطراب، افسردگی، خشم و سایر احساسات منفی کمک کند.
این روش بر اساس ترکیبی از روانشناسی، رواندرمانی و روش های مبتنی بر انرژی مثبت مانند تکنیک های مربوط به زون احساسات (Emotional Zone Techniques) و تکنیک‌های ضربه‌ای از قبیل تکنیک تخلیه‌ی احساسات (Emotional Freedom Techniques) تشکیل شده است.
برای داشتن اطلاعات بیشتر در رابطه با هوش هیجانی یا عاطفی کلیک کنید.
در این روش، به افراد آموزش داده می شود که با استفاده از تکنیک‌های خاصی، برای تسکین احساسات نامطلوب خود از جمله نگرانی و ترس، به وضعیت معیّنی در برابر احساسات خود قرار بگیرند. به طور کلی، این روش به طور فزاینده‌ای در حوزه‌های مختلف از جمله مدیریت استرس، بهبود کیفیت خواب، کاهش درد، بهبود سلامت جسمی و روانی، تقویت روابط بین فردی و حتی کمک به بهبود عملکرد ورزشی مورد استفاده قرار می گیرد.
آسیب شناسی در رویکرد هیجان مدار
هرچند رویکرد هیجان مدار در بسیاری از موارد مفید است و نتایج مثبتی دارد، اما همانند هر رویکردی، ممکن است با مشکلاتی همراه باشد. برخی از مشکلاتی که در این رویکرد ممکن است به وجود بیایند عبارتند از :
- تجربه نشدن تغییر : برخی افراد ممکن است به دلیل تجربه نکردن تغییر در حالت های پیشین، به سختی با تکنیک های هیجان مدار سازگاری پیدا کنند و شاهد تجربه هایی جدید در زندگی خود باشند.
- نیاز به تکرار : ممکن است نیاز به تکرار تکنیک های هیجان مدار باشد تا نتایج قابل ملاحظه ای به دست آید. این برای برخی افراد ممکن است خسته کننده باشد.
- محدودیت های فیزیکی : برخی از افراد ممکن است به دلیل محدودیت های فیزیکی نتوانند از تکنیک های هیجان مدار استفاده کنند، برای مثال در صورت داشتن مشکل در دست یا پا.
- احساس بی اثر بودن : در برخی افراد، تکنیک های هیجان مدار ممکن است به دلیل احساس بی‌اثر بودن، نتایج مطلوبی نخواهد داشت .
- عدم تطابق با فرد : هر فردی دارای تجربه ها و نیازهای مختلفی است. بنابراین، ممکن است رویکرد هیجان مدار با نیازهای فردی مطابقت نداشته باشد.
در کل، هر رویکردی می تواند مشکلاتی داشته باشد. اما با توجه به اینکه رویکرد هیجان مدار نتایج مثبتی در بهبود عملکرد شناختی، افزایش بهزیستی روانی، کاهش اضطراب و استرس به عنوان یک روش درمانی نسبتاً جدید، رویکرد هیجان مدار همچنان در مراحل ابتدایی خود قرار دارد و در حال مورد بررسی و ارزیابی است. برخی از انتقاداتی که مطرح شده در مورد این روش شامل موارد زیر است :
- محدودیت های شناختی : یکی از محدودیت‌های این رویکرد، محدودیت‌های شناختی است. به دلیل تمرکز بر احساسات و ارتباط آن ها با بدن، به نظر می رسد که این روش نتواند به صورت جدی با مشکلات شناختی مانند اضطراب یا افسردگی برخورد کند.
- کمبود شواهد : به دلیل جدید بودن این روش درمانی، شواهدی در مورد کارآیی واقعی آن وجود ندارد و برخی افراد باور دارند که بیشتر مزایای آن نتیجه تأثیر محیط درمانی است و خود رویکرد نیست .
- احتمال ناپایداری تأثیر : هیجانات بسیار پویا و پیچیده هستند و به همین دلیل، تأثیرات کوتاه مدت رویکرد هیجان مدار ممکن است زود به پایان برسند و برای حفظ تأثیرات مفید، نیاز به تکرار و پیگیری دارد.
با این حال، رویکرد هیجان مدار ممکن است برای برخی افراد مفید واقع شود و از مزایای آن بتوان به کاهش استرس، افزایش هوشیاری و بهبود ارتباطات اجتماعی اشاره کرد. همچنین، همچنان به دلیل جدید بودن این روش، تحقیقات بیشتری برای ارزیابی مزایا و محدودیت‌های آن لازم است.
برای داشتن اطلاعات بیشتر در رابطه با اختلال رفتاری هیجانی چیست؟ کلیک کنید.
بیشتر بخوانید:
آشنایی با بهترین مرکز روانشناسی کودکان در تهران
پروتکل درمان هیجان مدار
پروتکل درمان هیجان مدار یک روش درمانی ساختارمند و مرحله‌ای است که برای کمک به افرادی که با مشکلات هیجانی و رفتاری مواجه هستند، طراحی شده است. این پروتکل درمانی به دستورالعمل‌های خاصی برای کاهش احساسات منفی و افزایش احساسات مثبت برای افراد کمک می کند.
این پروتکل درمانی شامل مراحل مختلف است :
ارزیابی مشکلات : در این مرحله، روانشناس یا مشاور هیجان مدار، با بیمار مشکلاتش را بررسی می کند و تلاش می کند که عواملی که باعث ایجاد مشکلات هیجانی و رفتاری شده اند را شناسایی کند.
تعیین اهداف : در این مرحله، اهدافی که بیمار برای خود تعیین کرده است مشخص می شود. بهترین روش برای رسیدن به این اهداف نیز به او توضیح داده می شود.
امواج هیجانی : در این مرحله، بیمار آموزش داده می شود که چگونه احساسات خود را شناسایی کند و از آن‌ها بهره مند شود. این شامل آموزش استفاده از نمودارهای امواج هیجانی می شود.
فعالیت های هیجانی : در این مرحله، بیمار آموزش داده می شود که چگونه با فعالیت هایی هیجانات خود را کنترل کند. به عنوان مثال، تمرین تنفس عمیق و تمرین مدیتیشن.
در پروتکل درمان هیجان مدار، افراد ابتدا با روش‌های تنفسی و تمرکز بر روی بدن خود، خودآگاهی بیشتری پیدا می کنند. سپس با استفاده از تکنیک EFT، با احساسات ناخوشایند خود درباره مسئله‌ی مورد نظر مواجه می شوند و این احساسات را مانند عبور ابر از آسمان، به صورت خودکار و بدون دخالت فکری، از خود گذر می دهند.
کلام آخر
یک نکته پایانی در مورد رویکرد هیجان مدار این است که این روش درمانی به عنوان یک روش نسبتاً جدید و نوپاینده در علم روان شناسی شناخته شده است. در حال حاضر، مطالعات بسیاری در حوزه هیجان مدار انجام شده و نتایج قابل قبولی در بهبود مشکلات روانی و روان شناختی بیماران به دست آمده است.
با این حال، هیچ روش درمانی کامل و بدون نقصی وجود ندارد و برای هر بیمار، روش درمانی مناسب خود را باید با توجه به وضعیت و نیازهای خود انتخاب کند.
دیدگاهتان را بنویسید