روانشناسان عزت نفس را به عنوان پایه و اسکلت روانی می شناسند. به دلیل اهمیت ویژه عزت نفس یافتن راه‌های افزایش آن در تمام سنین به یکی از محبوب‌ترین موضوع‌ها تبدیل شده است. از این رو در این مقاله از سایت، ابتدا عزت نفس را تعریف می کنیم و سپس دلایل اهمیت عزت نفس و نیز راه‌های افزایش آن را در سنین مختلف بررسی خواهیم کرد.
فهرست مطالب
عزت نفس چیست؟
موریس روزنبرگ و ناتانیل براندن دو روانشناس مطرحی هستند که هر کدام تعاریفی از عزت نفس ارائه کرده اند. روزنبرگ در کتاب جامعه و عزت نفس در جوانان می گوید: عزت نفس به معنای باور و ایمان فرد به ارزش کلی خود است. به عقیده روزنبرگ، در طول زندگی عزت نفس تحت تاثیر عوامل مختلفی قرار می گیرد اما تغییر دادن آن بسیار سخت است. براندن نیز در کتاب عزت نفس در تعریف واژه عزت نفس می گوید: عزت نفس حس ارزشمندی درونی است و در مواجهه با مشکلات و چالش هایی که در زندگی هر فرد اتفاق می افتد؛ مشخص می شود که چقدر عزت نفس دارد و خودش را ارزشمند می داند.
چرا داشتن عزت نفس مهم است؟
عزت نفس ویژگی است که در انگیزه و موفقیت افراد در طول زندگی نقش بسیار مهمی دارد. فردی که عزت نفس ندارد در واقع باور ندارد که می تواند موفق شود و به شدت احساس بی ارزشی می کند؛ لذا به طور مثال عزت نفس پایین در یک کودک می تواند او را از موفقیت در مدرسه باز دارد یا یک کارمند بدون عزت نفس ممکن است در کارش دچار مشکلاتی شود.
در حالی که افرادی که عزت نفس سالمی داشته باشند می توانند زندگی موفق تری داشته باشند چون آنها نگرشی مثبت و واقع گرا به زندگی دارند و بر این باورند که توانایی رسیدن به اهداف و خواسته هایشان را دارند. از آنجایی که در روش های افزایش عزت نفس، باید افکار و رفتارهایی را تمرین کنید؛ این تمرین‌ها به مرور زمان به یکی از رفتارهای شما تبدیل می شوند، به این ترتیب عزت نفس منجر به سلامت فکری و روانی می شود.
مطلب مرتبط: افزایش اعتماد بنفس در زنان
نشانه های عزت نفس کم چیست؟
فردی که عزت نفس پایینی دارد؛ همیشه به این فکر می کند که «من خوب نیستم»، مشکلی که این ذهنیت به وجود می آورد این است که او رفتارهایی از خود بروز می دهد که درستی تفکرش را نشان می دهند و تایید می کنند که او توانایی انجام کارها را ندارد و فرد ارزشمندی نیست. چند نشانه از رفتار و عملکرد افراد داری عزت نفس پایین عبارتند از:
- این افراد از قرار گرفتن در موقعیت‌های اجتماعی، امتحان کردن کارهای تازه و رویارویی با مسائل چالشی دوری می کنند. این رفتارها باعث می شوند در کوتاه مدت، احساس امنیت بسیاری داشته باشند اما در بلندمدت، این رفتارهای اجتنابی؛ تردیدها و ترس های درونی فرد را تقویت می کنند و در نهایت فرد کاملا احساس بی فایده بودن می کند.
- زندگی کردن با عزت نفس پایین به سلامت ذهنی و روانی فرد آسیب می‌زند و باعث مبتلا شدن به بیماری های افسردگی و اضطراب می‌شود. حتی ممکن است عادت های مخربی مانند سیگار کشیدن یا اعتیاد به الکل پیدا کند.
- این افراد در بیان کردن احساسات و نیازهای خود، حس شرم و خجالت دارند و نمی توانند نیازهایشان را بر زبان بیاورند.
- این افراد به خاطر نداشتن حرمت نفس همیشه خود را ناکافی می دانند و برای نظرات و ایده‌های خودشان، ارزشی قائل نیستید.
- آنها در تعامل و برقراری ارتباط با دیگران مشکل دارند.
- این افراد توانایی های خود را باور ندارند و نمی توانند در تصمیم گیری ها مستقل عمل کنند.
- اعتماد به نفس پایینی دارند و برای رسیدن به اهدافشان انگیزه ای ندارند.
مطلب مرتبط: تفاوت عزت نفس و اعتماد به نفس
بیشتر بخوانید:
راه های افزایش اعتماد به نفس در رابطه
نشانه های عزت نفس سالم چیست؟
داشتن عزت نفس سالم باعث می شود که فرد در عین حال که از نواقص و کاستی های خودش آگاه است، به طور کلی نسبت به خودش احساس مثبت و ارزشمند بودن داشته باشد. چند مورد از نشانه ها بارز افراد دارای عزت نفس عبارتند از:
- این افراد از خود و دیگران تشکر و قدردانی می‌کنند.
- روی خودشان تمرکز می کنند و به دنبال شادی و معنا بخشیدن به زندگی خود هستند.
- همیشه در حال شناخت خودشان هستند و مدام لایه‌هایی جدید از وجود خود را کشف می‌کنند.
- پذیرای نظرات سازنده دیگران هستند اما در نهایت خودشان تصمیم می گیرند.
- واقع گرا هستند اما در نهایت به جنبه های مثبت زندگی توجه می کنند.
- در شکست ها و چالش ها ناامید نمی شوند بلکه به عنوان تجربه می پذیرند و از آنها درس می گیرند.
- می دانند ارزش وجودی آنها به نظر دیگران وابسته نیست و با روی خوش پذیرای انتقادها هستند.
- آنها درک مناسبی از مهارت‌هایشان دارند و همیشه در حال یادگیری هستند.
- چون با خودشان ارتباط سالمی دارند، دارای توانایی ایجاد روابط سالم با دیگران نیز هستند.
- از خودشان انتظارات واقع‌بینانه دارند و هیچگاه خود را سرزنش نمی کنند.
- برای نیازها و احساسات خودشان ارزش قائلند و آنها را بیان می کنند.
راهای افزایش عزت نفس چیست؟
اولین قدم برای شروع تقویت عزت نفس، این است که باورهای منفی‌ای را که نسبت به خودتان دارید، شناسایی کنید و به این فکر کنید که چرا این باورها را دارید و آنها را به چالش بکشید و به نگرش مثبت درباره خود تبدیل کنید. نمونه هایی از روشهایی که در تقویت عزت نفس کمکتان می کنند عبارتند از:
- با خودتان مهربان و ملایم باشید و رفتار خودمنتقدانه را کنار بگذارید.
- قاطع باشید واز دیگران بخواهید به نظرات شما احترام بگذارند.
- مجبور نیستید همیشه به دیگران بله بگویید، پس نه گفتن را تمرین کنید.
- همیشه به دنبال کارهایی بروید که به آنها علاقمند هستید.
- خودتان را با دیگران مقایسه نکنید.
- برای خودتان حد و مرز مشخص کنید و به دیگران اجازه ندهید به آنها تجاوز کنند.
- برای زمان و انرژی خود ارزش بگذارید.
- ارزشهای اصلی خود را بنویسید و در زندگی به کار بگیرید.
- افکار منفی و محدودکننده را از ذهن خود دور کنید.
- در کارهایتان انتظار شکست را داشته باشید و آن را به عنوان بخشی از کار بپذیرید.
مطلب مرتبط: چگونه عزت نفس و اعتماد به نفس داشته باشیم
کلام آخر
با مطالعه این مقاله متوجه شدید که با تمرین افکار و رفتارهای جدید و تغییر دادن افکار منفی می توانید عزت نفستان را ارتقا دهید و به عشقی سالم به خودتان برسید. امیدواریم از این مطلب برای افزایش عزت نفس خودتان و کسانی که دوستشان دارید استفاده کنید.
به یاد داشته باشید زمانیکه مغزتان را روی افکار منفی قفل کنید، عزت نفس شما کاهش پیدا می‌کند. افرادی که به خودشان بی احترامی می کنند، نمی توانند برای دیگران احترامی قائل باشند، بنابراین اگر حس کمبود عزت نفس دارید از راهکارهای موجود در این مقاله استفاده کنید تا به عزت نفس سالم دست یابید. برای نتیجه گیری سریع تر در مسیر افزایش عزت نفس می توانید از روانکده مشاوره بگیرید.
دیدگاهتان را بنویسید