عادت چیست و چگونه ساخته میشود؟

همه ما عادت‌هایی داریم که بسته به نوعشان می‌توانند زندگی ما را بهتر یا بدتر کنند.در این مطلب از روانکده می‌خواهیم شما را با تعریف دقیق مفهوم عادت آشنا کنیم و به شما کمک کنیم عادات روزانه خود را برای عملکرد بهینه در جهت اهداف خود تنظیم کنید.

عادت چیست؟

عادت رفتاری است که آگاهانه یا غیرآگاهانه  به طور منظم آن را تکرار می کنیم. این رفتار می تواند یک عمل، یک روال یا یک سبک زندگی باشد. درواقع عادت؛ الگوی رفتاری است که با تکرار مکرر به دست می‌آید؛ به طوری که آن رفتار یا کار را با توانمندی بیشتر و بدون هیچ فکر آگاهانه ای انجام می‌دهیم.

مطلب مرتبط: چگونه میتوانیم دوست داشتنی باشیم؟

اگر عادتی داشته باشید نیازی به انگیزه اضافی نخواهید داشت؛ چون عادات تثبیت شده بخشی از فرآیند ذهنی شما می‌شوند که برای انجام‌ دادنشان لازم نیست به آنها فکر کنید. به همین دلیل وقتی به کاری عادت کرده باشید حتی اگر سخت و آزاردهنده باشد؛ باز هم آن را ادامه خواهید داد

به عنوان مثال؛ وقتی به سمت محل کار می روید؛ به مسیری که در شش سال گذشته هر روز پیموده اید فکر نمی کنید. رانندگی در آن مسیر به صورت خودکار انجام می شود، زیرا عادتی در شما ایجاد شده است و مغز شما آن مسیر عصبی را ایجاد کرده است. همانطور که رانندگی می کنید، می دانید چه زمانی باید چشمک زن خود را روشن کنید و به طور خودکار می دانید در هر تقاطع کجا بروید و چه کاری انجام دهید.

چرا عادت‌ها مهم هستند؟

از آنجا که انگیزه یک احساس موقتی است و همیشه نمی‌توانیم به آن تکیه کنیم؛ عادت‌ها اهمیت ویژه ای می‌یابند. مطمئناً زمانی که شروع به خواندن یک کتاب جدید می‌کنیم یا ورزشی را برای اولین بار امتحان می‌کنیم؛ انگیزه زیادی داریم و سرگرم می‌شویم؛ چون تازگی همیشه برای مغز جذاب است و به ما کمک می کند تا شروع کنیم. اما بعد از مدتی انگیزه به آرامی از بین می‌رود و خسته می‌شویم؛  مگر اینکه تا آن زمان عادت به انجام آن کارها را پیدا کرده باشیم. هر چه عادات موفق، مثبت و تسریع کننده بیشتری در زندگی خود داشته باشیم؛ موفقیت‌مان بیشتر خواهد بود.

«حرفه‌ای بودن یعنی انجام کارهایی که دوست دارید انجام دهید؛ در روزهایی که حوصله انجام آن‌ها را ندارید. جولیوس ایروینگ »

چیزی که افراد معمولی را از افرادی که فوق العاده موفق هستند متمایز می کند این واقعیت است که افراد موفق حتی زمانی که انگیزه ندارند؛ به انجام کارها و پیشرفت ادامه می‌دهند و خود را به چالش می‌کشند. اما دیگران وقتی همه چیز پیچیده یا سخت می شود؛ انگیزه خود را از دست می دهند و رها می‌کنند.

انواع عادت‌ها

عادات را می توان به سه دسته کلی دسته بندی کرد: عادت‌های ذهنی و فکری، فیزیکی و حرکتی یا عاطفی و شخصیتی. به طور کلی؛ اگر عادت از تلاش عضلانی استفاده کند، یک عادت حرکتی در نظر گرفته می شود، اگر نیاز به تلاش ذهنی داشته باشد؛ یک عادت فکری است و اگر عادتی باشد که در شخصیت شما ریشه دوانده؛ یک عادت شخصیتی است.

این عادت‌ها می توانند مثبت یا منفی باشند. نمونه ای از عادت منفی؛ عادت به مصرف سیگار یا الکل است که اثرات غیرقابل تصوری بر سلامت وعشق و شادی زندگی شما خواهند داشت.

عادت ها چگونه شکل می گیرند؟

خبر خوب این است که تغییر یا شکل گیری عادات همیشه با گذشت زمان آسان تر می شود. زیرا زمانی که عادت‌ها شروع به شکل گیری می‌کنند؛ در مسیرهای عصبی مغز شما قفل می شوند و به این ترتیب چیزهایی که زمانی دشوار بودند و با آنها دست و پنجه نرم می کردید برای شما به کارهای آسانی تبدیل خواهند شد!

مطلب مرتبط: بهترین روانشناسان حال حاظر ایران

بیشتر بخوانید: مقابله با بی خوابی

در این مسیر درک اهداف شما از شکل گیری عادت بسیار کمک خواهد کرد. تمام عادات زندگی خود را شناسایی کنید و آنها را مهندسی معکوس کنید و ببینید: “آیا این عادت به شما کمک می کند تا به اهدافتان برسید؟”

برای اینکه یک کار را به عادت تبدیل کنید؛ باید سه مرحله را طی کنید:

مرحله اول) شناسایی محرک شروع عادت

چه چیزی باعث این عادت می شود؟ همه عادت‌ها به نوعی محرک نیاز خواهند داشت؛ خواه این محرک نشانه های فیزیکی آشکار باشد یا نشانه های ذهنی کمتر آشکار. عدم شناسایی محرک باعث می‌شود عادت به طور تصادفی ایجاد شود. اما آگاهی از محرک عادت به شما کمک می کند تا آن را تحت کنترل و به درستی شروع کنید.

این محرک عادت می تواند یک روال بیدار شدن صبحگاهی باشد که توسط ساعت زنگ دار شما فعال می شود. شنیدن زنگ ساعت، شما را تحریک می کند که از رختخواب خود بیدار شوید و سپس به یک روال تنظیم شده ادامه دهید.

مرحله دوم) روال و تکرار عادت

تکرار اساس یک عادت است. اگر آگاهانه در حال شکل دادن به یک عادت هستید؛ باید اقدامات رفتاری روتین مورد نیاز برای این الگوی رفتاری را پیدا کنید و آنها را به طور منظم تکرار نمایید.

مرحله سوم) بررسی نتیجه عادت

پس از تکرار الگو وعادت؛ نتیجه‌ای حاصل خواهد شد. این کار منظم می تواند به سادگی عادت به مسواک زدن در صبح باشد. نتیجه این است که شما از این عادت دندان های سفید زیبایی دارید.

نتیجه یک عادت می تواند پیچیده تر باشد و نظارت و سنجش برخی از نتایج ممکن است دشوار باشد. به عنوان مثال؛ نظارت و سنجش نتیجه عادت به خوردن غذاهای سالم دشوار است و نمی توان اندازه گرفت که خوردن میوه های سالم چقدر به بهبود سلامت شما کمک می‌کنند. از طرفی شما نمی دانید که سلامتی توسط سلامت جسمی یا عاطفی تعیین می شود!

مطلب مرتبط: ساخت زندگی مطلوب با مدیتیشن

وقتی آگاهانه عادتی را در خود ایجاد می کنید؛ به دقت نتیجه ای را که عادتتان به دست می آورد در نظر بگیرید. نتیجه خود را به عنوان چیزی قابل اندازه گیری نگه دارید. به این ترتیب؛ پیگیری عملکرد عادت جدیدتان آسان تر خواهد بود و ممکن است لازم باشد روال را تغییر دهید تا با هدف نتیجه خود هماهنگ شوید.

کلام آخر

آیا عادت بدی دارید که می خواهید آن را ترک کنید؟ اگر به دنبال رهایی از یک عادت بد هستید؛ به یاد داشته باشید ایجاد هر تغییر مثبت در زندگی دشوار است و باید تلاش و پشتکار منظم داشته باشید. ساده ترین کار این است که بخش محرک عادت را هدف قرار دهید و از قرار گرفتن در محیط یا موقعیتی که ممکن است عادت شما را تحریک کند اجتناب کنید تا راحت‌تر بتوانید عادت بدتان را ترک یا جایگزین نمایید.

درباره “عادت و چطور عادت بسازیم؟” بیشتر بخوانید:

• انواع عادت

• 100 عادت خوب

• چگونه عادت بد را ترک کنیم

• جدول عادت سازی

• چگونه عادت جدید بسازیم

• عادت های خوب را چگونه می توان ایجاد کرد

• دوره ساخت عادت

• ایجاد عادت در ۲۱ روز