اختلال دو قطبی یک اختلال روانی است که بر تمامی جوانب زندگی فرد تأثیر می‌گذارد. این اختلال به صورت تغییرات شدید در خلال روحی و انرژی شخص بروز می‌دهد و می‌تواند منجر به تغییرات گسترده در روحیه، عملکرد شغلی، روابط اجتماعی و کیفیت زندگی شخص شود. در این مطلب از روانکده ، به بررسی راهکارهای کمک به بیماران دچار اختلال دو قطبی می پردازیم تا بتوانیم به آنها در مدیریت این اختلال کمک کنیم و کیفیت زندگی آنها را بهبود بخشیم.
فهرست مطالب
آشنایی با اختلال دو قطبی
اختلال دو قطبی یا اختلال بیش تحرکی افسردگی منیا (Bipolar disorder) یک اختلال روانی است که با تغییرات شدید در خلال روحی و انرژی فرد همراه است. این اختلال به صورت دوره‌های افسردگی شدید (منی) و دوره‌های بالغی و هیجانی (مانیا) بروز می کند.
در دوره‌های افسردگی، شخص احساس ناراحتی عمیق، کاهش انرژی و افکار منفی را تجربه می‌کند، در حالی که در دوره‌های منیا، شخص افزایش انرژی، خوشحالی بی معنی، خوداعتماد زیاد و رفتارهای خطرناک یا بی‌رویه را نشان می‌دهد.
در اختلال دو قطبی، علت دقیق آن هنوز مشخص نیست، اما عوامل ژنتیکی و شیمیایی مغزی نقش مهمی در بروز آن دارند. این اختلال معمولاً در سنین جوانی شروع می‌شود و تمامی جنسیت‌ها را تحت تأثیر قرار می دهد.
با توجه به تغییرات شدید در وضعیت روحی و عملکرد شخص، اختلال دو قطبی می‌تواند بر زندگی روزمره و روابط اجتماعی شخص تأثیر داشته باشد. افراد مبتلا به این اختلال به مشکلات خانوادگی، اجتماعی و شغلی برخورد می‌کنند.
مطلب مرتبط : خیانت در بیماران دو قطبی
تشخیص اختلال دو قطبی بر اساس معیارهایی که توسط روانشناسان و روانپزشکان تعیین شده است، صورت می‌گیرد. درمان این اختلال به شیوه‌های مختلفی از جمله داروها، روش‌های روانشناختی و تغییرات سبک زندگی انجام می شود. هدف اصلی درمان اختلال دو قطبی، کاهش شدت علائم، کنترل تغییرات خلقی و انرژی، و بهبود کیفیت زندگی فرد مبتلا است.
اگر خود یا یکی از افراد نزدیک به شما اختلال دو قطبی را تجربه می کنند، مهم است که حمایت روانی و اجتماعی مناسبی به آنها ارائه کنید و آنها را تشویق به مراجعه به یک تخصصی در حوزه روانشناسی یا روانپزشکی کنید.
تشخیص و شناخت علایم اختلال دو قطبی
تشخیص و شناخت علائم اختلال دو قطبی امری حساس و حرفه‌ای است که توسط یک روانشناس یا روانپزشک انجام می‌شود. این تشخیص بر اساس معیارهایی که توسط راهنماها و سیستم‌های تشخیصی، مانند DSM-5 راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی تعیین شده است، صورت می گیرد. اما به طور کلی، برخی از علائم و نشانه‌های اختلال دو قطبی عبارتند از :
دوره‌های افسردگی شدید :
- احساس ناراحتی، افسردگی و بی‌امیدی شدید
- افت انرژی، خستگی و کاهش عملکرد
- افکار منفی، خودکشی و خود‌آسیبی
- اختلالات خواب و اشتها
دوره‌های منیا:
- افزایش انرژی، رفتار بی‌رویه و آرام‌نشدن
- خوشحالی بی‌معنی، خوداعتماد زیاد و خودتحمیلی
- کاهش نیاز به خواب و خوراک
- افکار و عملکرد غیرمعقول و خطرناک، مانند خرید بی‌اندازه، مصرف مواد مخدر و رفتارهای خطرناک دیگر
دوره‌های استبدادی:
- تغییرات سریع و شدید در وضعیت خلقی و انرژی
- عدم قدرت کنترل عواطف و عملکرد
- رفتارهای تهاجمی، قهرمانی و خشونت آمیز
- رفتارهای خطرناک و آسیب رسان به خود و دیگران
درصورتی که شما یا شخصی مشکوک به اختلال دو قطبی باشید، توصیه می‌شود تا با یک روانشناس یا روانپزشک مشورت کنید. آنها می‌توانند بر اساس تجربه و دانش خود، تشخیص صحیح را برای شما قائل شوند و درمان مناسب را توصیه کنند.
مطلب مرتبط : عاقبت بیماران دو قطبی چه می شود؟
روابط اجتماعی موثر با بیماران دچار اختلال دو قطبی
برقراری روابط اجتماعی موثر با بیماران دچار اختلال دو قطبی می‌تواند بهبود و کیفیت زندگی آنان را به طور قابل توجهی ارتقا دهد. در ادامه، چندین راهکار برای برقراری روابط اجتماعی مؤثر با بیماران اختلال دو قطبی آورده شده است :
فهمیدن درباره اختلال دو قطبی : آگاهی از ویژگی‌ها و نحوه تأثیرگذاری اختلال دو قطبی بر روابط اجتماعی می‌تواند به شما کمک کند تا بهتر درک کنید و با بیمار به صورت متقابل همدلی و همراهی کنید.
پشتیبانی و تشویق : بیان اعتقاد و اعتماد به بیمار و نشان دادن حمایت و تشویق در مواجهه با چالش‌ها و مشکلات، احساسات و خواسته‌هایشان می‌تواند ارزشمند باشد.
بیشتر بخوانید:
دوستی واقعی چیست؟
قبول و تحمل تغییرات و نوسانات : درک اینکه بیماران دچار اختلال دو قطبی تغییرات بزرگ در وضعیت خلقی و روحی خود تجربه می‌کنند و در برخی مواقع رفتارهای ناهنجار دارند، مهم است. به جای برخورد منفی یا محکوم کردن، سعی کنید تغییرات را قبول کنید و به توانایی بیمار در کنترل آنها اعتقاد داشته باشید.
برنامه ریزی مشترک : به همراه بیمار برنامه‌های روزانه و تعیین اهداف کوتاه مدت را برنامه ریزی کنید. این کار می‌تواند به بیمار کمک کند تا در مدیریت وضعیت خود موفق‌تر عمل کند و شما را در حمایت از او یاری دهد.
مطلب مرتبط : علت بیماری دو قطبی
گفتگو و شنوایی فعال : به بیماران فرصت بدهید تا در مورد تجربیاتشان، احساساتشان و نیازهایشان صحبت کنند. با تمرکز و شنوایی فعال به آنها گوش دهید و به نیازها و مشکلاتشان پاسخ دهید.
حفظ مرزها و تعادل : حفظ مرزها و تعادل در رابطه با بیمار مهم است. این به معنای این است که شما نیز نیازها و حدود خود را محترم بدانید و در مواجهه با رفتارهای غیرمناسب، مرزهای خود را حفظ کنید.
با توجه به پیچیدگی و متغیر بودن اختلال دو قطبی، درک و توجه به نیازها و وضعیت فردی هر بیمار اهمیت دارد. همچنین، همراهی با تیم درمانی و حرفه ای مرتبط نیز می‌تواند در مدیریت روابط اجتماعی با بیماران دچار اختلال دو قطبی کمک کند.
راه های مدیریت استرس و افزایش آگاهی در بیماران دچار اختلال دو قطبی
مدیریت استرس و افزایش آگاهی برای بیماران دچار اختلال دو قطبی می تواند به بهبود وضعیت روحی و فیزیکی آنان کمک کند. در زیر چند راهکار برای مدیریت استرس و افزایش آگاهی در بیماران اختلال دو قطبی آورده شده است :
پرداختن به تمرینات روانشناختی : تمرینات روانشناختی مانند مدیتیشن، آرام‌سازی و تمرینات تنفسی می توانند به بیماران در کاهش استرس و افزایش آگاهی کمک کنند. این تمرینات به آنها کمک می‌کنند تا با وضعیت خود بهتر ارتباط برقرار کنند و استرس را کاهش دهند.
رعایت روزمره‌های سالم : بیماران دچار اختلال دو قطبی باید روزمره‌های سالمی مانند خواب کافی، تغذیه مناسب و فعالیت بدنی را رعایت کنند. این عوامل می‌توانند بهبود وضعیت روحی و جسمی آنان را تسهیل کنند و به کاهش استرس کمک کنند.
مدیریت زمان : برنامه ریزی موثر و مدیریت زمان منظم می‌تواند به بیماران در مدیریت استرس کمک کند. تعیین اولویت‌ها، تنظیم برنامه‌های روزانه و تخصیص زمان برای استراحت و تفریح مهم است.
یادگیری مهارت‌های مدیریت استرس : آموختن مهارت‌های مدیریت استرس مانند تمرینات تنفسی، تمرینات تمرکز و تکنیک‌های روانشناختی می‌تواند به بیماران کمک کند تا استرس را کاهش دهند و با تغییرات روحی و جسمی خود بهتر سازگاری پیدا کنند.
حضور در گروه‌های حمایتی : شرکت در گروه‌های حمایتی برای بیماران دچار اختلال دو قطبی می‌تواند فرصتی مناسب برای اشتراک تجربیات و درک بهتر از وضعیت خود و دیگران باشد. در این گروه‌ها، بیماران می‌توانند از تجربیات همدیگر یاد بگیرند و با همدیگر به اشتراک بگذارند.
مشاوره روانشناختی : مراجعه به متخصصین روانشناسی و مشاوره روانشناختی می‌تواند به بیماران در مدیریت استرس و افزایش آگاهی کمک کند. در جلسات مشاوره، بیماران می‌توانند درباره مشکلات و نگرانی‌های خود صحبت کنند و راهکارهای مناسب را برای مدیریت آنها بیابند.
توجه: مدیریت استرس و افزایش آگاهی در بیماران دچار اختلال دو قطبی نیازمند هماهنگی با تیم درمانی است. بهتر است با پزشک و متخصصان مربوطه در مورد راهکارهای مدیریت استرس و افزایش آگاهی خود مشورت کنید.
سخن پایانی
از طریق شناخت علایم ، تشخیص و راهکارهای مدیریتی، می توان بهبود و کیفیت زندگی بیماران دچار اختلال دو قطبی را بهبود بخشید. به عنوان افراد اطرافیان ، داشتن روابط اجتماعی موثر و حمایتی با این بیماران امری حیاتی است. همچنین ، با ارائه استراتژی‌های مدیریت استرس و افزایش آگاهی ، می‌توان در کنترل علائم و پیشگیری از حملات تهاجمی کمک کرد. با ایجاد فضای پذیرش و حمایت، به این بیماران کمک کنیم تا با مشکلات خود به طور سالم و موثر برخورد کنند و زندگی بهتری را تجربه کنند.
دیدگاهتان را بنویسید