یکی از اولین گام‌هایی که می‌توانیم به‌عنوان والدین برای آموزش نه گفتن به فرزندانمان برداریم؛ این است که به آنها اجازه دهیم با خیال راحت و با اطمینان به ما «نه» بگویند!
وقتی به فرزند خود بیاموزید که نه گفتن اشکالی ندارد؛ او یاد می‌گیرد که مجبور نیست کاری را انجام دهد که احساس راحتی نمی کند.
در این مقاله از روانکده به شما روش‌هایی معرفی میکنیم که از طریق آنها به فرزندانتان مهارت نه گفتن را بیاموزید. زیرا اگر بتوانید فرزندانتان را در محیطی تربیت کنید که اجازه نه گفتن داشته باشند؛ واقعاً آنها را برای دنیای بیرون آماده کرده‌اید.
فهرست مطالب
چرا «نه» ممکن است مهمترین کلمه در میان واژگان کودک باشد؟
البته وقتی از فرزندتان می‌خواهید اتاقش را تمیز کند یا تلویزیون را خاموش کند و برای خواب آماده شود؛ شنیدن «نه» آزاردهنده است؛ اما علیرغم نبرد اراده ها که گاهی پیش می آید؛ توانایی نه گفتن یک مهارت ارزشمند در زندگی است.
علاوه بر اهمیت مهارت نه گفتن در پیشگیری از سوء استفاده از کودکان؛ همانطور که کودکان بزرگتر می شوند؛ مطمئناً در بزرگسالی با موقعیت های زیادی روبرو می شوند که در آن نیاز به ظرفیت و اعتماد به نفس برای نه گفتن دارند.
مطلب مرتبط: عادت چیست و چگونه ساخته میشود؟
اهمیت آموزش مهارت نه گفتن در کودکان چیست؟
یادگیری مهارت نه گفتن پیامدهای ارزشمندی در بسیاری از جنبه های زندگی فرزندان ما دارد؛ از جمله فواید نه گفتن در کودکان عبارتند از:
- برای محافظت کودک:
اولین پیامد در یادگیری نه گفتن کودکان؛ امنیت شخصی آنهاست. ما باید به کودکان بیاموزیم که ابتدا باید از خود بپرسند که آیا راحت هستند و آیا انجام کاری که کسی از آنها می‌خواهد انجام دهند؛ با بدن، ذهن و روح آنها همسو است یا خیر و اگر سلامت یا امنیت آنها به هر نحوی تهدید می شود؛ نه بگویند. در موارد تلاش برای سوء استفاده فیزیکی یا جنسی، گفتن مکرر «نه!» همراه با اقدامات دفاعی مانند لگد زدن، جیغ زدن، فریاد زدن برای کمک و غیره بسیار مهم است. کودکان باید بدانند که هرگز کسی اجازه ندارد آنها را به گونه ای لمس کند که باعث ناراحتی آنها شود و نه گفتن اولین دفاع آنهاست.
- برای حفظ هویت کودک:
با آموزش نه گفتن به کودکان این امکان را به آنها می دهیم تا ترجیحات شخصی خود را تعریف کنند و به نظرات خود پایبند باشند. مهارت نه گفتن ابزاری قاطعانه است که به تقویت قدرت و استقلال کمک می کند و در نهایت به ایجاد تصویر مثبت از خود، اعتماد به نفس و عزت نفس خوب در کودک می‌انجامد.
در کنار آموزش مهارت نه گفتن به فرزندانتان؛ کارهای مفید دیگری نیز می‌توانید انجام دهید؛ از جمله:
- برای شنیدن نظرات فرزندتان ذهنی باز داشته باشید. اگر فرزند شما بتواند نظرات متفاوت خود را با روش های مودبانه به شما بیان کند و شما به او بازخورد مثبت بدهید؛ او می آموزد که چگونه افکار خود را با اطمینان و احترام به اشتراک بگذارد.
- مهارت های ارتباطی غیرکلامی را به فرزند خود نشان دهید. مهارت های ارتباط غیرکلامی خوب مانند حفظ تماس چشمی و استفاده از زبان بدن مناسب را به کودک خود بیاموزید. به او توضیح دهید که گاهی یک “نه” ساده ممکن است کارساز نباشد و در مورد تکرار و ارائه توضیح در هنگام نه گفتن به او آموزش دهید. به عنوان مثال؛ “نه، من بعد از مدرسه به بازی نمی روم زیرا فردا امتحان بزرگی دارم و باید مطالعه کنم.”
- به کودک توضیح دهید که نه گفتن با طرد کردن یکسان نیست و رد کردن یک درخواست با رد کردن یک شخص متفاوت است. به کودک خود یاد بدهید که اختلاف عقیده و منافع متضاد بخشی از روابط انسانی است.
چگونه به کوکان خود “نه” گفتن را بیاموزیم؟
دغدغه اغلب پدر و مادر‌ها این است که چگونه می‌توانند فرزند خود را به گونه‌ای تربیت کنند که با خود و نیاز‌هایش صادق باشد و بتواند از خودش دفاع کند. در ادامه چندین راهکار برای تربیت فرزندانی که بلدند از خود دفاع کرده و نه بگویند به شما آموزش می‌دهیم:
مطلب مرتبط: درون گرایی چیست و به چه کسانی درون گرا میگویند
- به نیازهای کودک اهمیت دهید: هیچ چیزی بهتر از توجه و پاسخگو بودن والدین به نیازهای کودکانشان نمی تواند به فرزندان بیاموزد که به نیازهای خود احترام بگذارند. با پاسخ دادن والدین؛ این پیام به کودک ارسال می شود: “نیازهای شما مهم و شایسته برآورده شدن هستند” و آنها این باور را تا آخر عمر حفظ خواهند کرد.
- کودک را تشویق کنید خودش باشد: نگران رفتار کودکان نباشید و آنها را تشویق کنید که خودشان باشند. نوزادان و کودکان به طور طبیعی اجتماعی و به دنبال جلب رضایت هستند و به طور طبیعی تمایل دارند که خواسته های خود را فدا کنند. آنها از دیگران تقلید می کنند و به همین طریق والدین با الگو بودن خود می‌توانند مهارت نه گفتن را به فرزندان خود یاد بدهند، تا آنچه که خودشان می‌خواهند را انجام دهند ؛ نه آنچه را که دیگران می‌خواهند.
- از کودک انتظارات متناسب با سن او داشته باشید: معمولا کودکان به اقتضای سن خود کاری انجام می‌دهند؛ اما متأسفانه برخی والدین به دلیل عدم آگاهی واکنش نامناسب نشان می‌دهند. حداقل کاری که والدین می توانند انجام دهند این است که خودشان را در مورد رفتارهای عادی در هر سن آگاه کنند. بپذیرید که طبیعی است یک کودک 6 ماهه همه چیز را در دهان خود بگذارد، طبیعی است یک کودک 1.5 ساله همه چیز را بهم بریزد و ساکت ننشیند.
- «نه گفتن» کودک را جشن بگیرید!: به فرزندتان نشان دهید که «نه» پاسخ قابل قبولی است و وقتی با شما موافق نباشد؛ کمتر دوستش ندارید و تا حد امکان به نظر او احترام می‌گذارید. برای مثال اگر نمی خواهد لباس بپوشد؟ این اشکالی ندارد.
البته پیشنهاد نمی شود هر کاری که فرزندتان می خواهد انجام دهید. شما باید حد و مرزهای شخصی تعیین کرده و مسائل ایمنی را اجرا کنید؛ اما همچنین باید تا حد امکان سعی کنید با کودک خود همدلی داشته و کنترل امور مهم زندگیشن را در اختیار او بگذارید.
- مرزهای شخصی را تعیین کنید: به جای اینکه مانند دیکتاتورها برای کودک حد و مرز تعیین کنید؛ باید محدودیت‌های شخصی خود را مشخص کنید. هنگام تعیین محدودیت؛ بهتر است همیشه از زبان شخصی (من می خواهم، نمی خواهم و غیره) استفاده کنید. مثلا به جای جمله «نباید به کیفم دست بزنی» به کودک بگویید: «من نمی‌خواهم به کیفم دست بزنی». به این ترتیب کودک مرزهای شخصی را می‌آموزد.
کلام آخر
مردم معمولاً از «نه» گفتن به دلیل ترس از درگیری یا ناخشنود کردن دیگران اجتناب می‌کنند. آنها ممکن است به رضایت دیگران دست یابند؛ اما در این فرآیند مهمترین چیز که اصالت خودشان است؛ را از دست می‌دهند. شما باید برای تربیت کودکانی که خودشان هستند و «نه» میگویند؛ تلاش کنید و همچنین الگوی مثبتی برای فرزندانتان باشید. نتیجه این خواهد بود که فرزند شما توسط دنیای بیرون از جمله دوستان، غریبه‌ها، همسران و همکاران آینده مورد آزار و اذیت یا تحت فشار قرار نمی‌گیرد و او را برای زندگی توانمند کرده‌اید.
دیدگاهتان را بنویسید