اختلال دو قطبی چیست؟

اختلال دو قطبی یک اختلال مغزی است که باعث تغییراتی در خلق و خو، انرژی و توانایی عملکرد فرد می شود. افراد مبتلا به اختلال دو قطبی حالت ‌های هیجانی شدیدی را تجربه می ‌کنند که معمولا در دوره‌ های مشخصی از روز ها تا هفته ‌ها رخ می ‌دهد که به آن دوره ‌های خلقی می ‌گویند.

این دوره ‌های خلقی به‌عنوان شیدایی / هیپومانی (خلق غیرعادی شاد یا تحریک‌ پذیر) یا افسردگی (خلق غمگین) طبقه ‌بندی می‌شوند. افراد مبتلا به اختلال دو قطبی معمولا دوره هایی از خلق و خوی خنثی نیز دارند. در صورت درمان، افراد مبتلا به اختلال دو قطبی می توانند زندگی کامل و بهتری داشته باشند.

اختلال دو قطبی به انگلیسی

اختلال دو قطبی در انگلیسی با Bipolar disorder شناخته می شود.

علائم اختلال دو قطبی

اختلال دو قطبی چندین نوع دارد و هرکدام از آن ها ممکن است شامل شیدایی یا هیپومانیا و افسردگی باشند. علائم می تواند باعث تغییرات غیرقابل پیش بینی در خلق و خو و رفتار شود و در نتیجه پریشانی و دشواری قابل توجهی در زندگی ایجاد کند.

علائم اختلال دو قطبی در زندگی روزمره

افراد بدون اختلال دو قطبی نوسانات خلقی را نیز تجربه می کنند. با این حال، این تغییرات خلقی معمولا چند ساعت تا چند روز طول می کشد. همچنین، این تغییرات معمولا با درجه شدید تغییر رفتار یا مشکل در روال روزمره و تعاملات اجتماعی که افراد مبتلا به اختلال دو قطبی در طول دوره‌ های خلقی نشان می‌ دهند، همراه نیستند. اختلال دو قطبی می تواند روابط فرد با عزیزان شان را مختل کند و باعث ایجاد مشکل در کار یا رفتن به مدرسه شود.

اختلال دو قطبی معمولا در خانواده ها و به صورت ارثی دیده می شود، 80 تا 90 درصد افراد مبتلا به اختلال دو قطبی یکی از بستگان مبتلا به اختلال دو قطبی یا افسردگی دارند.

عوامل محیطی مانند استرس، اختلال خواب، و مواد مخدر و الکل ممکن است باعث ایجاد اپیزود های خلقی در افراد آسیب پذیر شود. اگرچه دلایل خاص اختلال دو قطبی در مغز نامشخص است، اما اعتقاد بر این است که عدم تعادل مواد شیمیایی مغز منجر به اختلال در فعالیت مغز می شود. میانگین سن شروع اختلال دو قطبی 25 سالگی است.

انواع اختلال دو قطبی

اختلال دو قطبی به سه دسته که شامل سه تشخیص مختلف است تقسیم بندی شده است:

1. اختلال دو قطبی 1
2. دو قطبی 2
3. اختلال سیکلوتیمیک (تناوب سریع)

اختلال دو قطبی 1

اغلب دارای سایر اختلالات روانی مانند: اختلالات اضطرابی، اختلالات مصرف مواد و یا اختلال نقص توجه / بیش فعالی (ADHD)  هستند. خطر خودکشی در میان افراد مبتلا به اختلال دو قطبی I به طور قابل توجهی بیشتر از جمعیت عمومی است.

تشخیص و درمان اختلال دو قطبی 1

اختلال دو قطبی 1 زمانی تشخیص داده می شود که فرد یک دوره شیدایی را تجربه کند. در طول یک دوره شیدایی، افراد مبتلا به اختلال دو قطبی 1 افزایش شدید انرژی را تجربه می ‌کنند و ممکن است احساس کنند در بالای دنیا قرار دارند یا به‌ طور ناخوشایندی در خلق و خوی تحریک ‌پذیر هستند.

برخی از افراد مبتلا به اختلال دو قطبی 1 نیز دوره های افسردگی یا هیپومانیک را تجربه می کنند و اغلب افراد مبتلا به اختلال دو قطبی 1 نیز دوره هایی از خلق و خوی خنثی دارند.

اختلال دو قطبی 2

اختلال دو قطبی 2 مستلزم داشتن حداقل یک دوره افسردگی اساسی و حداقل یک دوره هیپومانیک است. افراد بین دوره های اختلال خود به عملکرد معمول خود باز می ‌گردند.

افراد مبتلا به اختلال دو قطبی 2 اغلب ابتدا در نتیجه اولین دوره افسردگی خود به دنبال درمان می روند، زیرا دوره های هیپومانیک اغلب احساس لذت می کنند و حتی می توانند عملکرد را در محل کار یا مدرسه افزایش دهند.

افراد مبتلا به اختلال دو قطبی 2 اغلب دارای بیماری های روانی دیگری مانند اختلال اضطراب یا اختلال مصرف مواد هستند که مورد دوم می تواند علائم افسردگی یا هیپومانیا را تشدید کند.

تشخیص و درمان اختلال دو قطبی 2

درمان های دو قطبی 2 مشابه درمان های دو قطبی 1 است: دارو درمانی و روان درمانی.

بسته به علائم خاص، رایج ترین دارو های مورد استفاده تثبیت کننده خلق و دارو های ضد افسردگی هستند. اگر علائم افسردگی شدید باشد و دارو موثر نباشد، (ECT) ممکن است استفاده شود. درمان هر فرد متفاوت از دیگری است است.

مطالب مرتبط: طول عمر بیماران دو قطبی چقدر است؟

بیشتر بخوانید: انواع رویکرد روانشناسی

اختلال سیکلوتیمیک

اختلال سیکلوتیمیک شکل خفیف‌ تری از اختلال دو قطبی است که شامل بسیاری از «نوسان‌ های خلقی» با هیپومانیا و علائم افسردگی است که اغلب رخ می ‌دهد. افراد مبتلا به سیکلوتیمیک فراز و نشیب های عاطفی را تجربه می کنند اما با علائم شدید تر از اختلال دو قطبی I یا II است.

تشخیص و درمان اختلال سیکلوتیمیک شامل موارد زیر است:

برای حداقل دو سال، دوره های زیادی از علائم هیپومانیک و افسردگی وجود دارد، اما علائم با معیار های دوره هیپومانیک یا افسردگی مطابقت ندارند.

درمان اختلال سیکلوتایمیک می تواند شامل دارو درمانی و گفتگو درمانی باشد. برای بسیاری از افراد، گفتار درمانی می تواند به کاهش استرس ناشی از نوسانات خلقی کمک کند. نگه داشتن یک دفتر خاطرات خلقی می تواند راه موثری برای مشاهده الگو های نوسانات خلقی باشد. افراد مبتلا به سیکلوتیمیک ممکن است به مرور زمان درمان را شروع کرده و متوقف کنند.

دلایل اختلال دو قطبی

محققان در حال بررسی بیماری دو قطبی هستند تا دلایل اصلی یه وجود آمدن آن را پیدا کنند. اکثر پزشکان هم، هم نظر هستند که هیچ علت واحدی وجود ندارد و به احتمال زیاد عوامل زیادی در شانس ابتلای فرد به این بیماری نقش دارند.

ساختار و عملکرد مغز: برخی مطالعات نشان می دهد که مغز افراد مبتلا به اختلال دو قطبی ممکن است با مغز افرادی که اختلال دو قطبی یا هر اختلال روانی دیگری ندارند متفاوت باشد.

یادگیری بیشتر در مورد این تفاوت ها ممکن است به دانشمندان کمک کند تا اختلال دو قطبی را درک کنند و تعیین کنند که کدام درمان بهترین کارآمد است. در این زمان، ارائه دهندگان مراقبت های بهداشتی به جای تصویر برداری مغزی یا سایر آزمایش های تشخیصی، برنامه تشخیص و درمان را بر اساس علائم و سابقه فرد قرار می دهند.

ژنتیک: برخی تحقیقات نشان می دهد که احتمال ابتلا به اختلال دو قطبی در افراد دارای ژن های خاص بیشتر است. تحقیقات همچنین نشان می‌دهد افرادی که والدین یا خواهر یا برادرشان مبتلا به اختلال دو قطبی هستند، شانس بیشتری برای ابتلا به این اختلال دارند.

یادگیری بیشتر در مورد این که چگونه ژن ها در اختلال دو قطبی نقش ایفا می کنند ممکن است به محققان در توسعه درمان های جدید کمک کند.

مطالب مرتبط: شوک درمانی در بیماران دو قطبی چگونه است؟

در چه سنی اختلال دو قطبی مشخص می شود؟

اگرچه اختلال دو قطبی می تواند در هر سنی رخ دهد، اما معمولا در سال های نوجوانی یا اوایل دهه 20 تشخیص داده می شود. علائم اختلال دو قطبی ممکن است از فردی به فرد دیگر متفاوت باشد و علائم ممکن است در طول زمان تغییر کند.

عوامل تشدید کننده اختلال دو قطبی

در زیر عواملی که باعث بد تر شدن حالت های دو قطبی می شود را قرار داده ایم:

1. فشار
2. زایمان
3. دارو
4. تغییرات فصلی
5. خواب بد
6. مصرف مواد مخدر و الکل
7. کافئین

این 7 گزینه تشدید کننده حال بیماران دو قطبی است که باید سعی در کنترل آن ها کنند.

تاثیر اختلال دو قطبی بر مغز

دو قطبی می تواند مقدار ماده خاکستری را در مغز شما کاهش دهد. مطالعات نشان داده اند که اختلال دوقطبی میزان ماده خاکستری مغز را کاهش می دهد. بخش هایی از مغز که معمولا پر از ماده خاکستری هستند به شما کمک می کنند:

• اطلاعات، افکار و احساسات را پردازش کنید.
• تکانه ها و حواس خود را کنترل کنید.
• مهارت های حرکتی مانند زمان واکنش، تعادل، نقاشی، گفتار و نوشتن را تنظیم کنید.

هنگامی که مقدار ماده خاکستری در مغز شما کاهش می یابد، ممکن است کنترل کم تری بر تکانه های خود داشته باشید. کاهش ماده خاکستری همچنین می تواند نحوه پردازش اطلاعات و واکنش شما به احساسات را تغییر دهد. این ممکن است توضیح دهد که چرا دوره های شیدایی اغلب تکانشی، بی دقت و بی فکر به نظر می رسند. ماده خاکستری کم تر ممکن است منجر به احساس سستی و نا امیدی و همچنین مشکل در انجام کار های ساده در هنگام بروز یک دوره دو قطبی افسردگی شود.