هوش مالی چیست؟[مزایا، ویژگی و معرفی استراتژی]

هوش مالی یا همان financial IQ  توانایی فرد برای حل مشکلات مالی خود و دیگران است. هر چه هوش مالی ما بالا تر باشد، کسب درآمد بیشتر و زندگی مالی کم تر برای ما سخت است.

در ادامه این مقاله به ارائه خلاصه ای مفید در این مورد می پردازیم و راهکار های بهبود هوش را بیان می کنیم. با گذاشتن چند دقیقه از وقت خود برای خواندن این مقاله، می تواند شروعی برای ورود شما به دنیای بزرگ مالی باشد و سرعت رشد مالی شما را افزایش دهد.

این مقاله برای هر فردی در هر سطحی از امور مالی بسیار مفید است و می تواند یک نمای کلی خوب برای شروع یک بحث جالب در مورد هوش مالی به شما بدهد.

چرا باید هوش مالی خود را ارتقا دهیم؟

مشکلات مالی زندگی، درآمد ناکافی و ساعات کاری طولانی از موانع درآمدی است که مانع زندگی مطلوب می شود، بنابراین برای رسیدن به زندگی ایده آل خود باید موانع مالی را از بین ببریم و این امر جز با حل مشکلات امکان پذیر نیست.

بدون هوش اقتصادی بالا در ایران زندگی بسیار سخت تری نسبت به فردی مثل خود در کشور های پیشرفته ای مانند آمریکا یا کشور های اروپایی تجربه خواهید کرد؛ زیرا حداقل درآمد و حداقل سطح رفاه در دیگر کشور ها بسیار بیشتر از ایران است حتی با هوش مالی پایین.

کشور های توسعه یافته حتی در مقایسه با افراد با سطح هوش مالی متوسط ​​یا خوب در ایران، امکانات و استاندارد های زندگی بسیار بالا تری را تجربه می کنند.

جالب است بدانید در شاخص رفاه لگاتوم، ایران در بین 149 کشور رتبه 118 را به خود اختصاص داده است.

مزایای هوش مالی

پیتر دراکر در کتاب خود با عنوان «عمل مدیریت» مزایای هوش مالی را این گونه توصیف می کند:

اگر همه معنی اهداف کلی سازمان را بدانند، به گونه ای عمل خواهند کرد که بهبود یابد. وضعیت مالی به همین ترتیب، وقتی صحبت از فناوری به میان می‌ آید، اگر همه بتوانند از داده‌ های عملکرد مالی به نحو احسن استفاده کنند، مسیر بهبود وضعیت مالی و اتخاذ تصمیم‌ های تجاری بهتر روشن است.

همیشه فکر می ‌کنیم چرا بعضی ‌ها به این راحتی پول در می‌ آورند، اما به نظر می ‌رسد که پول از ما فراری است. گاهی در خود یا اطرافیانمان دنبال کار می گردیم.

تازه متوجه شدیم که برای ثروتمند شدن باید باهوش بود، اما ضریب هوشی متفاوت است. در ادامه به بررسی مفهوم هوش مالی می پردازیم تا راز کسب درآمد را فاش کنیم.

هوش مالی یک مفهوم ذهنی است که به اعمال یا وظایف خاصی اشاره دارد که به زندگی شما ثروت می افزاید.

جیمی مک اینتایر در کتاب خود با عنوان «درس هایی که می خواهید در مدرسه بیاموزید» به مفهوم ماتریس هوش اشاره می کند. وی با استناد به این مفهوم، راه هایی را برای مدیریت امور مالی و چگونگی دستیابی به استقلال مالی پیشنهاد کرده است.

این کتاب موضوعات بسیار متنوعی را در زمینه کسب درآمد پوشش می دهد. ما تنها به چند راهکار کاربردی و فنی می پردازیم، مک اینتایر از این تکنیک ها برای خلاص شدن از شر بدهی 150000 دلاری خود استفاده کرد و راه را برای میلیون ها دلار پول و آرامش خاطر هموار کرد.

ویژگی های یک مدیر مالی کارآمد

موارد زیر برای همه مدیرانی که درآمد خوبی دارند مشترک است. این ویژگی ها عبارتند از:

برنامه عملیاتی داشته باشید

افراد با هوش مالی بالا برای امور مالی خود برنامه جامع عمل دارند و برای مدیریت و اجرای آن برنامه روزانه دارند.

ده درصد از درآمد خود را پس انداز کنید

این افراد به طور مرتب حداقل ده درصد از درآمد خود را حفظ می کنند. یا روی آن سرمایه گذاری می کنند یا به سود بلندمدت می برند.

به حداقل رساندن بدهی

افرادی که هوش مالی بالایی دارند می دانند که وام گرفتن بار سنگینی است و در درازمدت بر دارایی آن ها تأثیر مخربی می گذارد. این افراد سعی می کنند بدهی خود را به حداقل برسانند.

اما اگر مجبور به خرید با بدهی باشند، قبل از تصمیم به خرید بهترین و مناسب ترین قیمت را انتخاب می کنند. آن ها اغلب بدهی های خود را با درآمد هایی که از یک سرمایه گذاری هوشمند به دست می آورند، پرداخت می کنند.

اهداف مالی کوتاه مدت و بلند مدت تعیین کنید

اهداف مالی ارتباط نزدیکی با برنامه های عملیاتی موثر دارند. اهداف افراد باهوش به کوتاه مدت و بلند مدت تقسیم می شود و این باعث می شود در طول روز افکار خود را روی دستیابی به آن متمرکز کنند.

استراتژی خرج کردن داشته باشید

افراد باهوش به دقت در مورد این که چقدر می خواهند خرج کنند فکر می کنند. مدیران مالی موفق حتی از عواقب کوچک ترین خرید آگاه هستند. آن ها عواقب بلند مدت خرید های به ظاهر کوچک را می دانند. خرید های کوچک باعث انباشت بدهی شده و بر شانس شما برای کسب سود تأثیر می گذارد.

این افراد توانایی عجیبی در پیش بینی آینده دارند. این ویژگی به آن ها کمک می کند تا عواقب خرج کردن پول خود را درک کنند و در نتیجه تصمیم درستی برای خرج کردن یا عدم خرج کردن آن بگیرند.

اگر به این نتیجه برسند که خرج کردن پولشان در بلند مدت به نفعشان نیست، قبل از هر اقدامی تصمیمات خود را اولویت بندی می کنند.

افراد با هوش بالا در مدیریت مالی خود را عقل سلیم نمی دانند. از این رو مدام با کارشناسانی که تجربه مفیدی در این زمینه دارند مشورت می کنند.

تعامل موفق با مدیران مالی

برای موفقیت در مدیریت پول خود، باید از عادات و رفتار های روزانه افرادی که قبل از شما این مسیر را پیموده اند، الگوبرداری کنید. به همین دلیل است که مدیران مالی خوب با مدیران مالی موفق دوست می شوند. آن ها به خوبی می دانند که از طریق هر رابطه جدید، پنجره ای از آگاهی و اطلاعات بیشتر را برای تصمیم گیری مالی بعدی خود باز می کنند.

ویژگی های مدیران مالی شکست خورده

البته افراد زیادی هم هستند که مدیران مالی موفقی نیستند و ممکن است خودشان از این موضوع آگاه نباشند. ببینید کدام یک از ویژگی های زیر را دارید:

شما مدام در حال افزایش بدهی هستید

اگر می خواهید پول خود را به درستی مدیریت کنید، باید از بدهی و تجمیع بدهی خودداری کنید، مدیران مالی موفق حاضر نیستند به هر قیمتی بدهکار شوند.

اما به نظر می رسد مدیران مالی ناموفق نمی توانند در برابر وسوسه خرج بیش از حد و تکیه بر بدهی مقاومت کنند. با این زیاده خواهی ها در درازمدت مبالغ هنگفتی را از دست می دهند.

بیشتر بخوانید: اختلال خلقی دیس تایمی ( افسرده خویی) چیست؟ از تشخیص تا درمان

تمام پس انداز خود را خرج می کنید

مدیری که نمی تواند پول خود را به درستی مدیریت کند، هر زمان که نیاز به خرید احساس کند، هر چه می تواند می خرد. او تابع احساسات خود است و از احساسی که خرید به او می دهد و رضایت فوری پس از خرید لذت می برد.

آن فرد پس از پایان حقوق ماه قبل به حقوق بعدی می رود و این چرخه ادامه می یابد. هر زمان که پول به دست می آورید، بلافاصله آن را خرج می کنید. وقتی پول ندارید، خرج خود را محدود کنید یا از کارت اعتباری استفاده کنید.

شما هدف یا برنامه ای برای کسب درآمد ندارید.

کسب درآمد در زندگی یک مدیر مالی شکست خورده جایی ندارد. بنابراین، شما به راحتی از تعیین هدف و ایجاد یک برنامه عملیاتی برای آن فراتر می روید، یک بدهکار می مانید و از رسیدن به استقلال مالی ناکام می شوید.

با کارشناسان مشورت نمی کنید

باید به دو نکته اشاره کنیم. اول، افراد ناموفق فکر می کنند که برای تصمیم گیری های مالی نیازی به کمک ندارند. اما باید توجه داشته باشند که تصمیم گیری صحیح در این زمینه ایمنی آن ها را در آینده تضمین می کند.

دوم، آن ها فکر نمی کنند که منطقی باشد که پول را برای مشاوره مالی خرج کنند و حساب های بانکی خود را در وهله اول پر از پول نکنند.

آن ها باید در نظر داشته باشند که زندگی واقعی با خیالات زمین تا آسمان متفاوت است.

آن ها باید بیاموزند که برای کسب درآمد زیاد در دراز مدت، باید آرامش داشته باشند و برای آموزش و راهنمایی خود پول خرج کنند.

برخی از این افراد باور ندارند که می توانند گام های عملی بردارند و به استقلال مالی برسند. مشکل آن ها این است که اصلا کار نمی کنند و وارد میدان عمل نمی شوند. آن ها تا زمانی که انگیزه نجات خود را نداشته باشند، بدهی های خود را حفظ خواهند کرد.

شما از نیاز به آموزش مالی آگاه نیستید.

مدیران مالی ناموفق فکر می کنند که نیازی به یادگیری نحوه رسیدگی به امور مالی ندارند. این طرز تفکر از این باور ناشی می شود که پول در کف دست کثیف و در نتیجه ناچیز است.این مدیران به تشویق یا شخصی نیاز دارند که آن ها را به سمت استقلال مالی سوق دهد.

شما تابع جمع و دوستانتان هستید.

برای یک مدیر شکست خورده، هر امتیاز به عنوان یک امتیاز خوب به حساب می آید. بنابراین دور هم جمع شدن او و دوستانش و شریک شدن مشکلات مالی شان غیرمعمول نیست.

آن ها با یکدیگر صحبت می کنند، تجربیات خود را به اشتراک می گذارند و راهنمایی دریافت می کنند. مشکل اینجاست که این گروه نه تنها دانش و تجربه عملی کمی در امور مالی دارند، بلکه کورکورانه راهنمایی دیگران را می پذیرند و تصمیمات دیگران را به چالش نمی کشند.

نقطه ضعف این استراتژی این است که مخاطبان هدف (که اغلب از دوستان تشکیل می شوند) 96٪ از جمعیت مدیران شکست خورده هستند. راهنمایی های شما ممکن است رایگان باشد، اما در دراز مدت تأثیر نامطلوبی خواهد داشت.

این مدیران فراموش می کنند که «هیچ سودی مجانی حاصل نمی شود مگر این که عواقب بلند مدت هر تصمیمی در اولویت قرار گیرد». این بیانیه زمانی اهمیت بیشتری پیدا می کند که بخواهید به استقلال مالی برسید.

نقش هوش مالی در تصمیم‌گیری‌های روزمره

تصمیمات مالی فقط مربوط به سرمایه‌گذاری‌های بزرگ یا خرید املاک نیست. در واقع، بسیاری از تصمیمات روزمره مانند انتخاب نوع خرید، نحوه استفاده از کارت اعتباری، یا حتی مدیریت خریدهای آنلاین نیز به طور مستقیم به هوش مالی فرد وابسته است. فردی که از هوش مالی بالایی برخوردار است، درک دقیقی از اولویت‌های اقتصادی خود دارد و اجازه نمی‌دهد تصمیمات احساسی یا تبلیغات او را از مسیر منطقی خارج کند.

در زندگی روزمره، افراد با حجم زیادی از اطلاعات و پیشنهادهای مالی روبه‌رو هستند که می‌تواند گمراه‌کننده باشد. کسانی که هوش مالی خوبی دارند، توانایی تحلیل این اطلاعات را دارند و می‌توانند گزینه‌هایی را انتخاب کنند که بیشترین ارزش را برایشان ایجاد کند. چنین تصمیم‌گیری‌هایی ممکن است در ظاهر جزئی به نظر برسند، اما در طول زمان تأثیر بزرگی بر وضعیت مالی فرد دارند.

 اهمیت هوش مالی در مدیریت درآمد و هزینه‌ها

مدیریت صحیح درآمد و هزینه یکی از نشانه‌های بارز هوش مالی است. شخصی که هوش مالی بالایی دارد، صرف‌نظر از میزان درآمد خود، می‌داند چگونه هزینه‌هایش را مدیریت کند تا دچار کمبود یا بدهی نشود. چنین فردی به‌جای آنکه درآمدش را صرف نیازهای لحظه‌ای کند، بخشی از آن را برای آینده ذخیره می‌نماید و بر اساس اهداف مالی مشخصی خرج می‌کند.

افراد دارای هوش مالی معمولاً بودجه‌بندی منظمی دارند و از طریق ثبت درآمد و هزینه‌ها، کنترل دقیقی بر جریان مالی خود دارند. آن‌ها می‌دانند که تعادل بین درآمد و هزینه، عامل اصلی پایداری اقتصادی است. مهم‌تر از آن، این افراد یاد گرفته‌اند که ارزش پول در زمان را درک کنند و بدانند خرج کردن هوشمندانه بهتر از خرج کردن زیاد است.

ارتباط هوش مالی با سرمایه‌گذاری موفق

یکی از جلوه‌های کاربردی هوش مالی، توانایی سرمایه‌گذاری درست و آگاهانه است. شخصی که از هوش مالی خوبی برخوردار است، تنها به پس‌انداز اکتفا نمی‌کند، بلکه به دنبال راه‌هایی برای افزایش ارزش دارایی‌های خود از طریق سرمایه‌گذاری می‌گردد. او می‌داند که نگه داشتن پول بدون استفاده، آن را در معرض کاهش ارزش قرار می‌دهد و باید به دنبال فرصت‌های سودآور باشد.

فردی با هوش مالی بالا درک می‌کند که سرمایه‌گذاری نیاز به صبر، تحلیل و اطلاعات دارد. او قبل از ورود به هر بازاری، تحقیق می‌کند و ریسک‌ها را می‌سنجد. چنین فردی معمولاً تمایل ندارد از روی هیجان وارد سرمایه‌گذاری شود و با استراتژی‌های متعادل، پورتفوی متنوعی ایجاد می‌کند. این رفتار نتیجه هوشیاری و بینش مالی قوی اوست که به مرور زمان ثروت را پایدار می‌سازد.

 تأثیر هوش مالی بر کاهش استرس‌های اقتصادی

زندگی در شرایط اقتصادی پرنوسان، می‌تواند فشار زیادی بر روان افراد وارد کند. اما افرادی که از هوش مالی بالاتری برخوردارند، معمولاً کمتر دچار استرس مالی می‌شوند. این آرامش ناشی از برنامه‌ریزی دقیق، آمادگی برای شرایط اضطراری و توانایی تصمیم‌گیری در شرایط بحرانی است. چنین افرادی حتی در مواقع کاهش درآمد یا افزایش هزینه‌ها، با روشی منطقی و مرحله‌به‌مرحله شرایط را کنترل می‌کنند.

در مقابل، افرادی که هوش مالی کمتری دارند، ممکن است با کوچک‌ترین بحران دچار اضطراب و بی‌ثباتی شوند. آن‌ها معمولاً برای آینده برنامه مشخصی ندارند و در شرایط ناگهانی، گزینه‌های محدودی برای مدیریت بحران خواهند داشت. هوش مالی مانند سپری است که فرد را در برابر فشارهای اقتصادی محافظت می‌کند و به او امکان می‌دهد با آرامش بیشتری زندگی کند.

چگونه هوش مالی بر سبک زندگی تأثیر می‌گذارد

سبک زندگی افراد بازتابی از تصمیمات روزمره آنان است و تصمیمات مالی بخشی جدایی‌ناپذیر از این سبک زندگی محسوب می‌شود. افرادی که دارای هوش مالی بالایی هستند، اغلب زندگی‌ای متعادل‌تر، پایدارتر و آگاهانه‌تر دارند. آن‌ها در انتخاب محل سکونت، نوع تفریحات، خریدهای مصرفی و حتی روابط خود نیز از نگاه اقتصادی بهره می‌گیرند.

این افراد معمولاً به جای ظاهرگرایی، به کیفیت و دوام تصمیماتشان اهمیت می‌دهند. آن‌ها ترجیح می‌دهند پول خود را در جایی خرج کنند که ارزش بلندمدت داشته باشد. نتیجه این نوع تفکر، سبکی از زندگی است که از اسراف و ولخرجی فاصله دارد و در عوض بر رشد فردی، آرامش مالی و رضایت پایدار تمرکز دارد.

 ویژگی‌های افراد دارای هوش مالی بالا

افرادی که از هوش مالی بالایی برخوردارند معمولاً از چند ویژگی بارز بهره‌مند هستند. اولین ویژگی آن‌ها آگاهی نسبت به وضعیت مالی خود است. این افراد به‌خوبی می‌دانند چقدر درآمد دارند، چه مقدار خرج می‌کنند و چه هدفی برای آینده‌شان دارند. همچنین قدرت تصمیم‌گیری اقتصادی در آن‌ها بالاست و کمتر تحت تأثیر احساسات یا فشارهای اجتماعی خرید می‌کنند.

دیگر ویژگی مهم این افراد، توانایی تحلیل و برنامه‌ریزی بلندمدت است. آن‌ها دید استراتژیک دارند و از فرصت‌های اقتصادی به‌درستی استفاده می‌کنند. خودانضباطی مالی، شجاعت در پذیرش ریسک‌های حساب‌شده، و تمایل به یادگیری مداوم در زمینه مالی نیز از دیگر خصوصیات این گروه است که باعث موفقیت آن‌ها در مسیر مالی می‌شود.

 رابطه بین هوش هیجانی و هوش مالی

هوش هیجانی و هوش مالی، هر دو نقش مهمی در موفقیت زندگی دارند و رابطه‌ای تنگاتنگ با یکدیگر دارند. فردی که توانایی مدیریت هیجانات خود را دارد، می‌تواند در شرایط اقتصادی چالش‌برانگیز نیز تصمیمات منطقی بگیرد. کنترل ترس، طمع، اضطراب یا هیجان‌های لحظه‌ای، در انتخاب‌های مالی بسیار مهم است و این دقیقاً همان نقطه‌ تلاقی این دو نوع هوش است.

زمانی که فرد بتواند احساسات خود را بشناسد و از آن‌ها آگاهانه استفاده کند، قادر خواهد بود تا از بروز تصمیمات نادرست اقتصادی جلوگیری کند. بسیاری از افراد، به دلیل نداشتن کنترل بر هیجانات، دچار تصمیمات شتاب‌زده مانند خریدهای غیرضروری یا سرمایه‌گذاری‌های پرریسک می‌شوند. ارتباط بین هوش هیجانی و هوش مالی به ما نشان می‌دهد که موفقیت مالی، تنها به دانش عددی وابسته نیست بلکه به توانایی روانی نیز نیاز دارد.

 تأثیر تربیت خانوادگی و آموزش در شکل‌گیری هوش مالی

نقش خانواده در شکل‌گیری هوش مالی کودکان و نوجوانان غیرقابل انکار است. کودکانی که در محیطی رشد می‌کنند که ارزش پول، پس‌انداز، برنامه‌ریزی و هدف‌گذاری مالی آموزش داده می‌شود، معمولاً در بزرگسالی نیز رفتارهای مالی منطقی‌تری از خود نشان می‌دهند. آموزش غیرمستقیم والدین از طریق الگو بودن، درونی‌ترین بخش‌های شخصیت مالی فرزند را شکل می‌دهد.

علاوه بر خانواده، نظام آموزشی نیز می‌تواند در تقویت یا ضعف هوش مالی مؤثر باشد. مدارس و دانشگاه‌ها اگر مفاهیم مالی کاربردی را در برنامه درسی قرار دهند، می‌توانند زمینه‌ای برای رشد یک نسل باهوش‌تر از نظر اقتصادی فراهم کنند. زمانی که آموزش‌های مالی از دوران نوجوانی آغاز شود، افراد در سنین بالاتر دچار سردرگمی مالی کمتری خواهند شد و توان تصمیم‌گیری مستقل‌تری پیدا می‌کنند.

راهکارهای تقویت هوش مالی در بزرگسالان و نوجوانان

تقویت هوش مالی فرآیندی است که در هر سنی ممکن است و هیچ‌گاه دیر نیست. بزرگسالان می‌توانند با مطالعه کتاب‌های اقتصادی، شرکت در دوره‌های آموزشی مالی، یا مشاوره با متخصصان این حوزه، مهارت‌های خود را افزایش دهند. مهم‌تر از همه، تمرین مستمر در بودجه‌بندی، تحلیل هزینه‌ها و تصمیم‌گیری آگاهانه، تأثیرات شگفت‌انگیزی در بهبود وضعیت مالی خواهد داشت.

در مورد نوجوانان، آموزش از طریق بازی‌های اقتصادی، تشویق به پس‌انداز شخصی و فراهم کردن تجربیات کوچک خرید یا فروش می‌تواند نقطه شروع مناسبی باشد. زمانی که نوجوان یاد می‌گیرد چگونه پول را مدیریت کند و ارزش واقعی آن را بفهمد، بنیانی برای رشد هوش مالی در آینده در او شکل خواهد گرفت. این آموزش‌ها در نهایت منجر به جامعه‌ای می‌شود که در آن ثبات اقتصادی، حاصل انتخاب‌های آگاهانه تک‌تک افراد است.